Γραπτό θεῖο κήρυγμα Κυριακῆς Α΄ Λουκᾶ

 

(25 Σεπτεμβρίου 2022)

Ἐπάνοδος στό βάθος

 

«ὡς δέ ἐπαύσατο λαλῶν, εἶπε πρός τόν Σίμωνα·

ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος καί χαλάσατε τά δίκτυα ὑμῶν εἰς ἄγραν»

(Λουκ. ε΄, 4)

 

Ἀγαπητοί ἀδελφοί,

Μέ τήν σημερινή Κυριακή, ἀρχίζει μιά μεγάλη περίοδος στήν Ἐκκλησία, κατά τήν ὁποία θά διαβάζονται κάθε Κυριακή περικοπές ἀπό τό Εὐαγγέλιο τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ καί αὐτό θά γίνη μέχρι τήν Κυριακή πρό τῆς τοῦ Χριστοῦ Γεννήσεως.

Τό Εὐαγγέλιο πού ἔγραψε ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς ἔχει μερικές ἰδιαιτερότητες πού τό διακρίνουν ἀπό τά ἄλλα Εὐαγ­γέλια, ὅτι δείχνει περισσότερο τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ στούς πτωχούς, τούς περιφρονημέ­νους, τίς γυναῖκες, τά παιδιά, τούς ἁμαρτωλούς, καί ἔχει μέσα του ἕναν οἰκουμενικό χαρακτήρα, ἀφοῦ δείχνει τό ἐνδιαφέρον τοῦ Χριστοῦ καί στούς Ἰουδαίους καί στούς Ἐθνικούς. Χρησιμο­ποιεῖται δέ καί μιά ἰατρική ὁρολογία, ἀφοῦ προέρχεται ἀπό τόν Εὐαγγελιστή Λουκᾶ πού ἦταν ἰατρός κατά τό ἐπάγγελμα.

Στό σημερινό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ὡς θέμα παρου­σιά­ζε­ται ἡ κλήση τῶν πρώτων μαθητῶν καί αὐτό ἔγινε μέ ἀφορ­μή τήν θαυματουργική ἁλιεία. Οἱ ἁλιεῖς ὅλη τήν νύκτα δέν εἶχαν πιάσει ψάρια καί ἔπλεναν τά δίκτυά τους. Ὁ Χριστός εἰσῆλθε σέ ἕνα ἀπό τά πλοῖα πού ἦταν τοῦ Σίμωνα Πέτρου καί ἄρχισε νά διδάσκη τόν λαό. Μόλις τελείωσε τήν διδασκαλία του εἶπε στόν Σίμωνα Πέτρο νά ἐπανέλθη στό βάθος τῆς λίμνης καί νά ρίξη πάλι τά δίκτυα. Ὁ Σίμων Πέτρος ἐπειδή ἤξερε ὡς ψαράς ὅτι αὐτό δέν μποροῦσε νά ἔχη ἀποτέλεσμα, ἔφερε μιά ἀντίρρηση, ἀλλά τελικά ἔκανε ὑπακοή καί συνέλεξε πολλά ψάρια. Αὐτό τόν ἔκανε νά γεμίση ἀπό δέος καί ὁ Χριστός ἐκάλεσε καί αὐτόν καί τούς υἱούς τοῦ Ζεβεδαίου, τόν Ἰάκωβο καί τόν Ἰωάννη νά Τόν ἀκολουθήσουν, ὅπως καί ἔγινε.

Ἔχει, λοιπόν, μεγάλη σημασία αὐτό τό «ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος» πού ἐλέχθη μετά πού τελείωσε τήν ὁμιλία Του. Ἔτσι πρέπει νά γίνη σέ μᾶς μέ ἄλλην, βέβαια, ἔννοια. Παρατηροῦμε στίς ἡμέρες μας ὅτι ὅλη ἡ σύγχρονη ζωή καί ἡ δραστηριότητα τοῦ ἀνθρώπου κινεῖται ἐξωτερικά, ἡ προ­σοχή τοῦ ἀνθρώπου παραμένει στήν ἐπιφάνεια.

Κατ’ ἀρχάς ἐπικρατεῖ μιά ἔντονη αἰσθησιοκρατία, μιά ἱκα­νο­ποίηση τῶν αἰσθή­σεων μέ τήν ἀπόλαυση τῆς ἡδονῆς. Παν­τοῦ κυριαρχεῖ ἡ εἰκόνα, ἡ εἴδηση, ἡ πληρο­φορία, ἡ ἀπό­λαυση. Μιά «εἰκονική πραγματικότητα» κυριαρχεῖ στήν ζωή μας, ἡ ὁποία εἶναι ψευδής καί ἀπατηλή ἀπόλαυση. Μέ τήν αἰσθησιο­κρα­τία συνδέεται καί ἡ εὐδαιμονία. Στήν καλύτερη τῶν περιπτώσεων οἱ ἄνθρωποι ἀσχολοῦν­ται μέ τήν λογική ἐπεξεργασία τῶν ἐννοιῶν, τῶν λέξεων, τῶν εἰκόνων, ὁπότε αὐτό χαρακτηρίζεται ὡς λογικοκρατία πού συν­δέεται μέ τήν φαντασία.

Βέβαια, δέν μποροῦμε νά ἀπορρίψουμε τόν κόσμο τῶν αἰσθήσεων καί τῆς λογικῆς, ἀλλά δέν μποροῦμε νά τά ἀνα­γάγουμε σέ αὐθεντίες, μέ τό νά τά ἀπομονώσουμε ἀπό τήν ὅλη ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Ἄλλο εἶναι οἱ αἰσθήσεις καί ἄλλο ἡ αἰσθησιοκρατία∙ ἄλλο εἶναι ἡ λογική καί ἄλλο ἡ λογικοκρατία∙ ἄλλο εἶναι ὁ ὀρθός λόγος καί ἄλλο ὁ ὀρθολογισμός.

Δυστυχῶς, αὐτή ἡ ἐνασχόληση μέ τήν ἐπιφάνεια παρατη­ρεῖται καί στήν ἐκκλησιαστική ζωή. Ἀσχολούμαστε ὑπερβολικά μέ αὐτό πού φαίνεται, μᾶς ἀρέσει ὁ ἐξωτερικός διάκοσμος, οἱ ἐξωτερικές δραστηριότητες, πού λέγεται ἀκτιβισμός, καί δέν ἀσχο­λού­μαστε μέ τό βάθος τῆς ζωῆς μας πού εἶναι ὁ νοῦς, ἡ καρδιά, ὁ Θεός, ἡ σωτηρία μας, τό αἰώνιο μέλλον μας. Ἐπο­μένως, ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ «ἐπανάγαγε εἰς τό βά­θος» ἔχει πολλή σημασία στίς ἡμέρες μας.

Πρῶτα πρέπει νά τονισθῆ ὅτι ὁ Χριστός εἶπε αὐτόν τόν λόγο, ὅταν τελείωσε τήν ὁμιλία του, πού σημαίνει ἀκοῦμε καί διαβάζουμε τούς λόγους τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἁγίων. Καί αὐτό εἶναι ἀπαραίτητο σέ μιά ἐποχή πού μᾶς ἀποσποῦν τόν νοῦ οἱ λόγοι τῶν ἀνθρώπων, ποικίλης κατεύθυνσης, καί μᾶς ἀποπρο­σα­νατολίζουν. Ἔτσι, ἀφοῦ τηρήσουμε τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ καί ὁ νοῦς μας ἀρχίζει νά συγκεντρώνεται ἀπό τήν παραζάλη τῆς περιπλάνησής του στόν αἰσθητό καί φανταστικό κόσμο, τό­τε θά εἰσέλθουμε στό βάθος τῆς ψυχῆς μας. Στήν συνέχεια θά ἀκούσουμε τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ νά Τόν ἀκολουθήσουμε καί νά γίνουμε μαθητές Του, δηλαδή μαθητές τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.

Τό «ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος» σημαίνει τό νά ἀρχίζουμε νά σκεπτόμαστε ὀρθά σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ εἴμαστε Χριστιανοί, τό νά θέτουμε συνεχῶς καλούς λογισμούς, γιατί ἀπό αὐτούς τούς καλούς λογισμούς θά ἔλθη ἡ πνευ­μα­τική ὑγεία, θά ἀποβάλουμε τήν αὐτονομία, τήν ἀπελπισία, τήν ἀπόγνωση, τήν θλίψη.

Ἔπειτα, τό «ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος» σημαίνει ὅτι πρέπει νά κάνουμε αὐτοε­ξέταση μέσα μας γιά νά δοῦμε σέ ποιά κατά­σταση βρίσκεται ἡ ψυχή μας. Ὅπως γιά νά βροῦμε τήν αἰτία διαφόρων ἀσθενειῶν τοῦ σώματος κάνουμε ὅλες τίς ἀπαραί­τητες ἐξετάσεις, κατά τόν ἴδιο τρόπο πρέπει νά ἐξετάσουμε τόν ἑαυ­τό μας μέ τήν αὐτογνωσία, τήν αὐτοεξέταση μέσα στό πνεῦμα τῆς μετανοίας.

Ἀκόμη τό «ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος» σημαίνει νά βροῦμε τόν χῶρο τῆς πνευματικῆς καρδιᾶς, ὅπου κατοικεῖ ὁ Θεός. Αὐ­τό γίνεται μέ τήν προσευχή στόν Θεό, μέ τήν Εὐχή τοῦ Ἰησοῦ, τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με» καί μέ ὅλη τήν παράδοση πού ἔχει ἡ Ἐκκλησία μας πού χαρακτηρίζεται ἡσυ­χαστική, φιλοκαλική καί νηπτική ζωή.

Ἐπειδή οἱ ἄνθρωποι δέν ἀσκοῦνται σέ αὐτό τό ἐσωτερικό ἄθλημα, γι’ αὐτό πάσχουν ἀπό πόνο, ὀδύνη, θλίψη, κατά­θλι­ψη. Καί ἄλλοι ἀπό αὐτούς καταλήγουν σέ φάρμακα, σέ ἠρεμι­στικά καί ναρκωτικά, καί ἄλλοι φθάνουν σέ μεθόδους ἀνατο­λικῆς φιλοσοφίας καί θρησκείας, πού στήν βάση τους εἶναι, ὅπως ἔχουν χαρακτηρισθῆ, «ψυχοναρκωτικά».

Δυστυχῶς, εὐθυνόμαστε καί ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι Κληρι­κοί, θεολόγοι καί μοναχοί πού, ἐνῶ ἔχουμε στήν Ἐκκλησία μας πλούσια νη­πτική καί ἡσυχαστική παράδοση ἡ ὁποία βοηθᾶ σέ αὐτό τό «ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος», οὔτε τό γνωρίζουμε οὔτε τό διδά­σκουμε, ὁπότε πολλοί Χριστιανοί εἴτε παραμένουν στά ἐξω­τερικά, τήν ἡδονοκρατία, τήν αἰσθησιοκρατία μέ ὅ,τι αὐτό συνεπάγεται γιά τήν πνευματική, ψυχική καί σωματική ὑγεία, εἴτε ἀναζητοῦν αὐτήν τήν ἐσωτερική ἠρεμία σέ ἀλλότριες παραδόσεις πού τούς ἐμπλέκουν σέ ἄλλες περιπέτειες.

Πρέπει νά βροῦμε τόν τρόπο νά ἐξασκηθοῦμε στόν λόγο τοῦ Χριστοῦ: «Ἐπανά­γαγε εἰς τό βάθος», γιά νά βροῦμε τόν χα­μέ­νο ἑαυτό μας.

 

Ὁ Τοποτηρητής Μητροπολίτης

+ Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεος