Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 2010

Β' Κυριακή των Νηστειών - Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά

Ο θείος αυτός πατέρας, καταγόταν από την Ασία και ανετράφη από παιδί στην βασιλική αυλή της Κωνσταντινούπολης. Τελείωσε τις σπουδές του στη φιλοσοφία, ρητορική και φυσική. Στη λογική, κατά την αποφοιτήριο διάλεξή του ενώπιον του αυτοκράτορα και των αξιωματούχων, ο πρύτανης του πανεπιστημίου ανεφώνησε με θαυμασμό ότι αν ήταν παρών και ο ίδιος Aριστοτέλης θα τον επαινούσε.

Μετά τις σπουδές του όμως, απέρριψε τη προσφορά υψηλών αξιωμάτων του αυτοκράτορα, εγκατέλειψε τα βασίλεια και από είκοσι χρονών ασκήτευσε στο Άγιον Όρος. Πρώτα στην Λαύρα του Βατοπεδίου κατόπιν στη Λαύρα του Αθανασίου καθώς και στην ερημική τοποθεσία Γλωσσία, σημερινή Προβάτα. Αναχώρησε από το Όρος για τα Ιεροσόλυμα, αλλά στην Θεσσαλονίκη είδε σε όραμα τον Άγιο Δημήτριο που του απαίτησε να μείνει και να μονάσει εκεί κοντά. Μόνασε τότε στη Βέροια και τριάντα χρονών έγινε ιερέας. Εκεί πλήθη μοναχών και λαϊκών προσέτρεχαν να τον συμβουλευθούν. Μετά πέντε χρόνια και λόγω εισβολής των Σέρβων επέστρεψε στον Άθωνα σε κοντινό κελί της Μεγίστης Λαύρας, όπου έφθασε σε μεγάλα ύψη φωτισμού και εκεί σε όραμα έλαβε εντολή να ασχοληθεί με δογματικά θέματα. Κατόπιν λόγω της φήμης του αναγκάσθηκε να γίνει ηγούμενος για ένα χρόνο στη μονή Εσφιγμένου. Αργότερα έγινε και αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης για δώδεκα χρόνια, αλλά μόνο στα μισά παρέμεινε λόγω περιπετειών, από τη δράση του, μέχρι και φυλακής.

Παραστάθηκε στις συγκροτηθείσες συνόδους του 1341 και 1347 και πολέμησε τις κακοδοξίες των δυτικόφρονων Βαρλαάμ και Ακινδύνου.Έγραψε πολλά θεολογικά συγγράμματα ιδιαίτερα δογματικά για να καταπολεμήσει τους αιρετικούς, όπως περί του Αγίου Πνεύματος, καθώς και επιστολές στους αντιησυχαστές, επίσης διάφορα ομολογιακά κείμενα. Είναι ο θεολόγος της χάριτος, του ακτίστου φωτός.

Μετά στασιμότητα πολλών αιώνων ο Γρηγόριος πέτυχε να ανανεώσει την θεολογική
ορολογία και να δώσει νέες κατευθύνσεις στη θεολογική σκέψη. Ξεκίνησε από προσωπικές εμπειρίες και απέδειξε ότι το έργο της θεολογίας είναι ασύγκριτα ανώτερο από της φιλοσοφίας και επιστήμης. Αξιολογεί την έξω σοφία ως περιορισμένη, αναφέροντας δύο γνώσεις, την θεία και την ανθρώπινη και δύο Θεϊκά δώρα, τα φυσικά για όλους και τα υπερφυσικά ή πνευματικά που δίδονται όποτε θέλει ο Θεός και μόνο στους καθαρούς και αγίους, στους τελείους. Η θεολογία ολοκληρώνεται δια της θεοπτίας.
Οι αντίπαλοι του Παλαμά πίστευαν στο χωρίο του Ιωάννου ότι «τον Θεόν ουδείς εώρακε πώποτε» και κατηγορούσαν τους μοναχούς που είχαν θεοπτία, ως ομφαλοσκόπους. Ο Γρηγόριος αντέτεινε ότι ο Κύριος είπε: «οι καθαροί στην καρδία τον Θεόν όψονται» (Ματθ. 5,8). Θεμελιώδης προσφορά του Γρηγορίου στην θεολογία είναι η διάκριση στην ουσία και ενέργεια του Θεού. Η ύπαρξη του Θεού συνίσταται σε δύο. Στην ουσία Του, η οποία είναι άκτιστη, ακατάληπτη και αυθύπαρκτη και ονομάζεται κυριολεκτικά θεότης (εδώ αναφέρεται το ουδείς εώρακε) και στις ενέργειές Του, οι λεγόμενες ιδιότητες ή προσόντα που είναι μεν άκτιστες, αλλά καταληπτές. Άλλο λοιπόν η θεότης και άλλο η βασιλεία, η αγιότης κ.λ.π.

Ο άνθρωπος είναι μίγμα δύο διαφόρων κόσμων και συγκεφαλαιώνει όλη την κτίση. Ακολουθώντας την Πατερική γραμμή σε σύγκριση με τη πλατωνική και βαρλααμική ανθρωπολογία, θεωρεί ότι το σώμα του ανθρώπου δεν είναι πονηρό, αλλά αποτελεί κατοικία του νου, αφού μάλιστα καθίσταται και του Θεού κατοικία, έτσι μαζί με τη ψυχή καθιστά τον άνθρωπο ενιαίο και αδιάσπαστο σύνολο. Η αναγέννηση του ανθρώπου γίνεται με το βάπτισμα και η ανακαίνιση με την θεία Ευχαριστία. Είναι τα δύο θεμελιώδη μυστήρια, της θείας οικονομίας.

Το ουσιωδέστερο στοιχείο της διδασκαλίας του αγίου Γρηγορίου Παλαμά συνίσταται στην ανύψωση του ανθρώπου υπεράνω αυτού του κόσμου. Η εμπειρία της θεώσεως είναι δυνατή από εδώ με την παράδοξο σύνδεση του ιστορικού με του υπεριστορικού. Το φως που είδαν οι μαθητές του Χριστού στο Θαβώρ, το φως που βλέπουν οι καθαροί ησυχαστές σήμερα και η υπόστασις των αγαθών του μέλλοντος αιώνος αποτελούν τις τρείς φάσεις ενός και του αυτού πνευματικού γεγονότος, σε μια υπερχρόνια πραγματικότητα.

Προβάλλει λοιπόν η Εκκλησία την μνήμη του στη δεύτερη Κυριακή των Νηστειών, ως συνέχεια, τρόπον τινά και επέκταση της πρώτης Κυριακής, της Ορθοδοξίας. Η μνήμη του αγίου Γρηγορίου Παλαμά είναι ένα είδος δευτέρας «Κυριακής της Ορθοδοξίας».

Κοιμήθηκε σε ηλικία 63 χρονών στις 14 Νοεμβρίου από ασθένεια και αγιοποιήθηκε σύντομα. Το ιερό του λείψανο σώζεται σήμερα στον Μητροπολιτικό Ναό της Θεσσαλονίκης.

Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου 2010

ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ - Ευχή προς την Υπεραγία Θεοτόκο

Παρθένε Δέσποινα Θεοτόκε ἡ κατά σάρκα γεννήσασα τόν Θεόν Λόγον, γνωρίζω ὅτι δέν εἶναι εὐπρεπές, οὐδέ ἄξιον εἰς ἐμέ τόν πανάσωτον, τόν ἔχοντα μεμολυσμένους τούς ὀφθαλμούς καί τά χείλη ἀκάθαρτα, νά ἴδω τήν εἰκόνα Σου τῆς Ἁγνῆς, τῆς Ἀειπαρθένου, τῆς ἐχούσης τό σῶμα καί τήν ψυχήν καθαρά καί ἀμόλυντα, ἀλλ᾽ ἀπεναντίας πρέπει νά μισηθῶ ὁ ἄσωτος καί νά ἐπιτιμηθῶ ὑπό τῆς ὑμετέρας καθαρότητος. Πλήν ἐπειδή ὁ Θεός τόν Ὁποῖον ἐγέννησες, ἔγινεν ἄνθρωπος ὅπως καλέσῃ τούς ἁμαρτωλούς εἰς μετάνοιαν, λαμβάνω καί ἐγώ τό θάρρος καί προσέρχομαι πρός Σέ, παρακαλῶν μετά δακρύων.

Πρόσδεξε τήν παράκλησίν μου διά τῆς ἀπαλλαγῆς τῶν πολλῶν καί χαλεπῶν πταισμάτων μου καί παρακάλεσον τόν Μονογενῆ Σου Υἱόν καί Θεόν ὅπως ἐλεήσῃ τήν ἀθλίαν καί ταλαίπωρον ψυχήν μου. Διότι διά τό πλῆθος τῶν ἀνομιῶν μου ἐμποδίζομαι νά στρέψω τό βλέμμα μου πρός Αὐτόν καί νά ζητήσω συγχώρησιν καί διά αὐτό σέ προβάλλω μεσίτριαν.

Ἀπολαύσας πολλῶν καί μεγάλων δωρεῶν παρά τοῦ δημιουργήσαντός με Θεοῦ, ἐφάνην ἄθλιος καί ἀχάριστος ὁμοιωθείς μέ τά ἀνόητα κτήνη· πτωχεύσας εἰς τάς ἀρετάς, πλουτήσας εἰς τά πάθη, βεβαρυμένος μέ ἐντροπήν, ἐστερημένος θείας παρρησίας, κατακεκριμένος ὑπό τοῦ Θεοῦ, θρηνούμενος ὑπό τῶν ἀγγέλων, χλευαζόμενος ὑπό τοῦ δαίμονος καί μισούμενος ὑπό τῶν ἀνθρώπων· ἐλεγχόμενος ὑπό τῆς συνειδήσεως, ἐντρεπόμενος διά τά πονηρά μου ἔργα, νεκρός ὑπάρχων πρό τοῦ θανάτου καί πρό τῆς κρίσεως αὐτοκατάκριτος καί πρό τῆς ἀτελευτήτου κολάσεως τυγχάνων αὐτοτιμώρητος ὑπό τῆς ἀπογνώσεως. Διά τοῦτο καταφεύγω εἰς τήν ἰδικήν Σου καί μόνην βοήθειαν, Δέσποινα Θεοτόκε, ὁ μυρίων ταλάντων ὀφειλέτης, ὁ ἀσώτως τήν πατρικήν οὐσίαν δαπανήσας, ὁ παρανομήσας ὑπέρ τόν Μανασσῆν, ὁ γενόμενος ἄσπλαχνος ὑπέρ τόν πλούσιον, ὁ λαίμαργος δοῦλος, τό δοχεῖον τῶν πονηρῶν λογισμῶν, ὁ θησαυροφύλαξ τῶν αἰσχρῶν καί ρυπαρῶν λόγων καί ὁ ξένος πάσης ἀγαθῆς ἐργασίας.

Ἐλεήσόν μου τήν ταπείνωσιν καί συμπάθησόν μου τήν ἀσθένειαν. Μεγάλην ἔχεις τήν παρρησίαν πρός τόν ἐκ Σοῦ τεχθέντα καί οὐδείς δύναται ὡς Σύ, Μῆτερ τοῦ Θεοῦ. Δι᾽ ὅλα ἔχεις τήν ἰσχύν ὡς ὑπερέχουσα πάντων τῶν κτισμάτων καί δέν εἶναι ἀδύνατον εἰς Σέ οὐδέν, ἐάν θελήσῃς. Μή λοιπόν παραβλέψῃς τά δάκρυά μου, μή ἀηδιάσῃς τόν στεναγμόν μου, μή ἀποστραφῇς τόν πόνον τῆς καρδίας μου, μή ἐντροπιάσῃς τήν πρός Σέ προσδοκίαν μου, ἀλλά διά τῶν μητρικῶν Σου δεήσεων βίασον τήν εὐσπλαχνίαν τοῦ ἀγαθοῦ Υἱοῦ Σου καί Θεοῦ καί ἀξίωσόν με τόν ταλαίπωρον καί ἀνάξιον δοῦλόν Σου ν᾽ ἀπολαύσω τό πρῶτον καί ἀρχαῖον κάλλος καί τήν ἀπομάκρυνσιν τῶν παθῶν, διά νά ἐλευθερωθῶ ἀπό τάς ἁμαρτίας καί νά γίνω ὑπηρέτης τῆς δικαιοσύνης, νά ἐκδυθῶ τόν μιασμόν τῆς σαρκικῆς ἡδονῆς καί νά ἐνδυθῶ τόν ἁγιασμόν τῆς ψυχικῆς καθαρότητος, νά νεκρωθῶ διά τόν κόσμον καί νά ζήσω ἐν τῇ ἀρετῇ.

Ὁδοιποροῦντά με συνόδευσον, πλέοντα ἐν θαλάσσῃ σύμπλευσον, ἀγρυπνοῦντα με ἐνίσχυσον, θλιβόμενον παρηγόρησον, ὁλιγοψυχοῦντα παρακάλεσον, ἀσθενοῦντα δώρησόν μου τήν ἴασιν, ἀδικούμενον ρῦσαί με, συκοφαντούμενον ἀθώωσον, εἰς θάνατον κινδυνεύοντα προφθάσασα λύτρωσόν με, εἰς τούς ἀοράτους ἐχθρούς δεῖξον με καθ᾽ ἑκάστην φοβερόν.

Ναί ὑπεράγαθε Δέσποινα Θεοτόκε, ἡ μετά Θεόν ἐλπίς πάντων τῶν περάτων τῆς γῆς, ἐπάκουσον τῶν οἰκτρῶν δεήσεων καί μή μέ ἐντροπιάσῃς ἀπό τῆς προσδοκίας μου. Τόν βρασμόν τῆς σαρκός κατάπαυσον, τήν ἐν τῇ ψυχῇ μου ἀγριωτάτην ταραχήν κατεύνασον, τόν πικρόν θυμόν καταπράϋνον, τόν τύφον καί τήν ἀλαζονίαν τῆς ματαίας οἰήσεως ἐκ τοῦ νοός μου ἀφάνισον, τάς νυκτερινάς φαντασίας τῶν πονηρῶν πνευμάτων καί τάς καθημερινάς ἀκαθάρτους προσβολάς ἀπομάκρυνον τῆς καρδίας μου. Παίδευσόν μου τήν γλῶσσαν ἵνα ὁμιλῇ τά συμφέροντα, δίδαξον τούς ὀφθαλμούς μου νά βλέπουν ὀρθῶς τήν ὁδόν τῆς ἀρετῆς, ἐνίσχυσον τούς πόδας μου ἵνα βαδίζουν τήν μακαρίαν ὁδόν τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, τάς χεῖράς μου ἁγίασον ἵνα ἀξίως αἴρω αὐτάς πρός τόν Ὕψιστον. Καθάρισόν μου τό στόμα ἵνα μετά παρρησίας ἐπικαλεῖται τόν Πανάγιον Πατέρα καί Θεόν. Ἄνοιξόν μου τά ὦτα, ἵνα ἀκούω αἰσθητῶς καί νοητῶς τά ὑπέρ μέλι καί κηρίον γλυκύτερα λόγια τῶν Ἁγίων Γραφῶν καί βιῶ ταῦτα ἐνισχυόμενος ὑπό Σοῦ.

Δός μοι καιρόν μετανοίας, λογισμοῦ ἐπιστροφήν, ἐλευθέρωσόν με ἐξ αἰφνιδίου θανάτου καί ἀπάλλαξόν με κατακεκριμένον ὑπό τῆς συνειδήσεως. Καί τελευταῖον ἐλθέ κοντά μου κατά τόν χωρισμόν τῆς ψυχῆς μου ἀπό τοῦ ἀθλίου μου σώματος, ἵνα ἐλαφρύνης τήν ἀφόρητον αὐτήν βίαν, ἀνακουφίσῃς τόν ἀνέκφραστον πόνον, παρηγορήσῃς τήν ἀπαραμύθητον στενοχωρίαν. Ἵνα τῆς σκοτεινῆς μορφῆς τῶν δαιμόνων λυτρώσῃς, παραμερίζουσα τόν ἄρχοντα τοῦ σκότους καί σχίζουσα τά χειρόγραφα τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν. Καί ἵνα μέ οἰκειώσῃς μέ τόν Θεόν καί μέ καταξιώσῃς τῆς ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ παραστάσεως ἐν τῷ φοβερῷ Κριτηρίῳ καί νά μέ κάμῃς κληρονόμον τῶν αἰωνίων καί ἀδιαφθόρων ἀγαθῶν.

Ταύτην τήν ἐξομολόγησιν Σοῦ κάμνω Δεσποινά μου Θεοτόκε, τό φῶς τῶν ἐσκοτισμένων μου ὀφθαλμῶν καί παραμυθία τῆς ζωῆς μου, ἡ μετά Θεόν ἐλπίς καί προστασία μου, τήν ὁποίαν δέξου εὐμενῶς καί καθάρισόν με ἀπό παντός μολυσμοῦ σαρκός καί πνεύματος καί ἀξίωσόν με εἰς τήν παροῦσαν ζωήν ἀκατακρίτως νά μετέχω τοῦ Παναγίου καί ἀχράντου Σώματος καί Αἵματος τοῦ Υἱοῦ Σου καί Θεοῦ. Εἰς δέ τήν μέλλουσαν, τῆς γλυκυτάτης οὐράνιας τροφῆς τοῦ Παραδείσου, ἔνθα εἶναι ἡ κατοικία πάντων τῶν εὐφραινομένων. Τούτων δέ τῶν ἀγαθῶν τυχών ὁ ἄθλιος, δοξάζω εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων τό πάντιμον καί μεγαλοπρεπές ὄνομα τοῦ Υἱοῦ Σου καί Θεοῦ τοῦ δεχομένου πάντας τούς μετανοοῦντας ἐξ ὅλης ψυχῆς διά Σέ τήν γενομένην μεσίτριαν καί ἐγγυήτριαν πάντων τῶν ἁμαρτωλῶν, διότι διά Σοῦ Πανύμνητε καί Ὑπεράγαθε Δέσποινα περισώζεται ὁλόκληρος ἡ ἀνθρωπίνη φύσις αἰνοῦσα καί εὐλογοῦσα Πατέρα καί Υἱόν καί Ἅγιον Πνεῦμα, τήν Παναγίαν Τριάδα.


ΠΗΓΗ: Ιερά Μητρόπολις Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού

Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου 2010

ΠΕΡΙ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗΣ

Ατένισε τον αδελφόν σου με αγάπη και οικτιρμούς και βοήθησέ τον πρόθυμα. Είναι μέλος του Χριστού και δικό σου ‒ «αλλήλων μέλη εσμέν» (Εφ. 4, 25) ‒, είναι ναός του Αγίου Πνεύματος. Ο Θεός τον αγαπά και τον υπολήπτεται όπως και σένα.

... Δεν δίνεις τίποτε το αληθινά δικό σου. Δίνεις ο,τι ανήκει στον Θεόν, στα πενόμενα παιδιά του Θεού. Δεν είσαι τίποτε άλλο παρά οικονόμος και διαχειριστής της θείας περιουσίας. Να θεωρής τον εαυτό σου ταπεινό υπηρέτη των «ελαχίστων» αδελφών του Κυρίου ... Να μη δίδης στους άλλους ανάλογα με την αξία τους, αλλά ανάλογα με τις ανάγκες τους.

... Η ελεημοσύνη κάνει καλό, πριν απ᾽ όλα, στον ίδιο τον ελεήμονα.

Αληθινά ελεήμων είναι όποιος όλα τα εναγκαλίζεται και δεν αφήνει κανέναν άνθρωπον έξω από την καρδιά του.

Πως είναι δυνατόν αξίως, «μετά πίστεως και αγάπης», να δεχθής μέσα σου το Σώμα του Χριστού, όταν περιφρονής και δεν αγαπάς τα μέλη Του; Όλοι οι Χριστιανοί είναι μέλη του Χριστού, ανάμεσά τους και ο πτωχός. Αγάπα τα μέλη Του, έχε συμπάθεια γι᾽ αυτά και ο Κύριος θα σε αξιώση το πλούσιο έλεός Του ...

... Κάνε το καλό ακόμη και στους αχαρίστους και τούς κακούς, ώστε να είσαι γνήσιο παιδί του Υψίστου ...

Τι είναι ψευδής ευγνωμοσύνη στον Θεό; Το να ευχαριστή κανείς τον Θεό μονάχα με τα χείλη για τα αγαθά που έλαβε και να χρησιμοποιή αυτά τα αγαθά μονάχα για τον εαυτό του, χωρίς να νοιάζεται για τον πλησίον του ... Τι να τις κάνη ο Θεός τις ευχαριστίες μας, όταν δείχνουμε αχαριστία στην πράξι; Όταν δεν δίνουμε στους άλλους από εκείνα που μας δίνει;

... Θεία σοφία, τέλος, είναι να μη σωρεύουμε πλούτη για τον εαυτό μας, αλλά να δίνουμε στον φτωχό, ώστε να θησαυρίζουμε θησαυρούς ασυλήτους και αφθάρτους στον ουρανό, όπως λέγει το Ευαγγέλιο (Λουκ. 12, 33).

Κύριε, δίδαξέ με να εκτελώ τα έργα της αγάπης προς τον πλησίον με προθυμία και χαρά και να πιστεύω ότι προσφέροντας στους άλλους δεν χάνω, αλλά κερδίζω ... Κύριε, δέξου τις προσφορές μου στο πρόσωπο των πτωχών ...

Να είσαι ζηλωτής της αγάπης. Όλα θα παρέλθουν, η αγάπη όμως θα μείνη, στον αιώνα, όπως και ο Θεός, που είναι Αγάπη.


Άγιος Ιωάννης της Κροστάνδης

Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2010

Πρόγραμμα Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου

ΤΕΤΑΡΤΗ 24 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010
19:00 μ.μ. - ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΠΟΛΑΪΤΑΣ

Θεία Λειτουργία Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων



ΠΕΜΠΤΗ 25 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010
17:30 μ.μ. - ΙΕΡΟ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΘΕΟΚΛΗΤΟΥ
Πανηγυρικός Αρχιερατικός Εσπερινός


ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 26 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010
19:00 μ.μ. - ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΟΥ
Ακολουθία Β' Χαιρετισμών


ΚΥΡΙΑΚΗ 28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010 (Β' ΝΗΣΤΕΙΩΝ - ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ)
07:30 π.μ. - ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΟΜΠΟΘΕΚΛΑΣ
Όρθρος - Αρχιερατική Θεία Λειτουργία

18:00 μ.μ. - ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ
Γ’ Κατανυκτικός Εσπερινός

Τρίτη 23 Φεβρουαρίου 2010

Κυκλοφόρησε το 12ο τεύχος του Περιοδικού

Κυκλοφόρησε το 12ο τεύχος (Οκτώβριος – Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2009) του Περιοδικού «ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ», που εκδίδει η Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας. Το τεύχος αυτό είναι αφιερωμένο σε μια μεγάλη εκκλησιαστική μορφή της σύγχρονης ιστορίας της Ελλαδικής Εκκλησίας, τον μακαριστό Μητροπολίτη Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης κυρό Σεβαστιανό, με αφορμή την συμπλήρωση δεκαπέντε (15) ετών από την κοίμησή του (1994 - 2009).


Στο αφιέρωμα οι αναγνώστες θα έχουν τη δυνατότητα να διαβάσουν κείμενα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανής και Κονίτσης κ. Ανδρέα «Σεβαστιανού Μνήμη Αγήρως», του καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Δοχειαρίου Αγίου Όρους αρχιμ. Γρηγορίου «Ο Επίσκοπος του Σταυρού – Η μεγαλόκορμος δρύς του νεωτέρου Ελληνισμού», του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικολάου «Ο ιεράρχης της ιστορίας και της ιδεολογίας» και του πανοσιολογιωτάτου αρχιμ. Αναστασίου Καντάνη «Φλογερός και σεμνός Αγωνιστής». Το αφιέρωμα συμπληρώνεται με τον χειροτονητήριο λόγο του αειμνήστου Σεβαστιανού και την προσφώνηση του Μητροπολίτου Τρίκκης Διονυσίου κατά την χειροτονία του, και το βιογραφικό του σημείωμα, όπως δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «ΕΚΚΛΗΣΙΑ» το έτος 1967. Τέλος, μέσα από ένα μνημειώδες κείμενο, την διαθήκη του, αναδεικνύεται η ιερατική, αγωνιώδης, αγωνιστική καί ηγετική προσωπικότητα του αειμνήστου Ιεράρχη.

Στην ενότητα επέτειος και με αφορμή τη συμπλήρωση 230 ετών από την κοίμηση του Αγ. Κοσμά, δημοσιεύεται η ομιλία που πραγματοποίησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμάς στο Θεολογικό Συνέδριο της Παγκυπρίου Ενώσεως Θεολόγων, το Μάρτιο του 2008, με θέμα: «Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός. Ο Απόστολος του Ελληνικού Γένους» και στην ενότητα εορταστικά ένα κείμενο του θεολόγου κ. Λάμπρου Σκόντζου με θέμα: «Ετέχθη ημίν σήμερον Σωτήρ, ος εστί Χριστός Κύριος».

Στη στήλη αγιολογία θα διαβάσετε ένα κείμενο του θεολόγου κ. Σπυρίδωνος Λαπατά, με θέμα: «Μωυσής ο θεόπτης: Μέγας Αρχηγός, Νομοθέτης και Προφήτης» και στη στήλη φιλολογία δημοσιεύεται ένα κείμενο του φιλολόγου κ. Ιωάννη Εμίρη για τον άγιο Μάξιμο τον Γραικό.

Στην ενότητα βιβλιοπαρουσίαση παρουσιάζεται το βιβλίο της φιλολόγου κας Μαρίας Σκαβάρα, με τίτλο: «Ιερά Μονή Φωτμού Αιτωλίας» που εξέδωσε η Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας.

Το τεύχος ολοκληρώνεται με την εγκύκλιο του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμά για τον ετήσιο Έρανο της Αγάπης, όπου αξιόλογη είναι η αναφορά οικονομικού απολογισμού του περσινού έτους, καθώς και με τις κυριότερες από τις δραστηριότητες και την επικαιρότητα της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας.

Στις δραστηριότητες γίνεται αναφορά στην Β’ Ιερατική Ημερίδα και την Γ’ Ημερίδα Πρεσβυτερών – Διακονισσών που πραγματοποίησε η Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας και στην Α’ Ημερίδα Ιεροψαλτών που πραγματοποίησε ο Σύλλογος Ιεροψαλτών Αγρινίου «Άνθιμος ο Αρχιδιάκονος».

Το περιοδικό «ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ» κυκλοφορεί σε 3000 αντίτυπα και αποστέλλεται ταχυδρομικώς σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Όποιος επιθυμεί να γίνει αποδέκτης του περιοδικού μπορεί να επικοινωνήσει με το Γραφείο Τύπου και Επικοινωνίας της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας στη διεύθυνση:

Αρχιεπ. Δαμασκηνού 10 – Τ.Κ. 302 00 – Μεσολόγγι
τηλ. 26310 22322 και 26310 22421 – fax: 2631028701
Email: agkosmas@otenet.gr

Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2010

ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΑ ΜΕΤΟΧΙΑ ΣΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑ *

Η επίδραση της Θείας Χάριτος στη Δύση


Η παρουσία Ορθοδόξων Μοναστηριών στην παραδοσιακά Καθολική χώρα της Γαλλίας φαντάζει κάπως παράξενα. Και όμως! Η χάρις του Θεού προκαλεί πάντοτε εκπλήξεις με τις φιλάνθρωπες εκδηλώσεις της, εκεί όπου ο ανθρώπινος παράγων μένει ανενέργητος. Από μόνη της κάνει Ιεραποστολή, για να δείξει, ότι ο Θεός «θέλει πάντας ανθρώπους σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν».

Βέβαια η παρουσία της Ορθοδοξίας στη Γαλλία δεν είναι τόσο νέα, όχι όμως και τόσο παλαιά. Βασικά δύο ταυτόχρονα ιστορικές συγκυρίες, η Ρωσική επανάστασις του 1917 και η μικρασιατική καταστροφή του 1922, ανάγκασαν πολλούς πρόσφυγες Ορθοδόξους να καταφύγουν και στην Γαλλία. Και η μεν ελληνική παρουσία δεν διακρίθηκε για την ιεραποστολική της δραστηριότητα, αφού ο κύριος όγκος των προσφύγων ήσαν απλοί Μικρασιάτες, η ρωσσική όμως ομάδα, οι λεγόμενοι «εμιγκρέδες», αποτελούνταν από μέλη της υψηλής ρωσικής κοινωνίας που οργανώθηκε καλλίτερα εκκλησιαστικά παρά την μεγάλη φτώχεια που επικρατούσε στις τάξεις της. Η ίδρυσις μάλιστα της Ορθοδόξου Θεολογικής Σχολής του Αγίου Σεργίου στο Παρίσι, που στελεχώθηκε με διακεκριμένους καθηγητάς υψηλής πνευματικής παιδείας, συνετέλεσε να προσεγγίσουν και γνωρίσουν την Ορθοδοξία καλόπιστοι Γάλλοι.

Μεταξύ αυτών υπήρξε και ο σιστερσιανός ιερομόναχος από την Μονή Μπελλφονταίν της ΒΔ Γαλλίας π. Πλακίδας Ντεσέϊγ (Deseille), γόνος παλαιάς παραδοσιακής γαλλικής οικογενείας και με λιπαρά εκκλησιαστική και εγκυκλοπαιδική μόρφωσι και σπουδές, ιδίως στην Πατρολογία. Συμβάλλοντας στην θεολογική ανανέωσι στην Καθολική Εκκλησία γύρω στα 1960, προσήγγισε τους καθηγητάς του Αγίου Σεργίου και σταδιακά έφθασε στο σημείο να ανακαλύψει την αληθινή Εκκλησία στην Ορθοδοξία.

Αρχικά με άλλους συμμοναστές του, τον π. Ηλία και τον π. Σεραφείμ, αποχωρίσθηκαν από το μοναστήρι τους και δημιούργησαν μια νέα μοναστική κοινότητα στην Κεντρική Γαλλία, τηρώντας μεν το Ορθόδοξο τυπικό των ακολουθιών, παραμένοντας ωστόσο στην Καθολική Εκκλησία. Αισθανόμενοι ωστόσο ότι το σχήμα αυτό δεν ήταν το σωστό, μετά από συνάντησι με τον Καθηγούμενο της Σιμωνόπετρας Γέροντα Αιμιλιανό και την πνευματική του βοήθεια και συμπαράστασι, οι πρώτοι τρεις πατέρες έγιναν δεκτοί στην Εκκλησία το 1977, με την προοπτική παραμονής τους στο Άγιον Όρος. Κατόπιν πολλής σκέψεως και προσευχής, ο Γέροντας Αιμιλανός έκρινε ότι θα ήτο συμφερώτερο να επιστρέψουν στον φυσικό τους χώρο και να ιδρύσουν ένα μοναστήρι στην Γαλλία, όπου θα μπορούσαν να βοηθήσουν άλλους ομοεθνείς τους, που έψαχναν για την Ορθοδοξία.

Αφού έλαβαν το μοναχικό σχήμα και την χειροτονία τους στο Άγιον Όρος εγκαταστάθηκαν μετά από πολλές περιπέτειες στην ΝΔ Γαλλία, στις υπώρειες των Γαλλικών Άλπεων σε μία ειδυλλιακή κοιλάδα, πλην όμως με υποτυπώδεις συνθήκες διαβιώσεως, αφού μετεσκεύασαν μόνοι τους ένα παλαιό εγκαταλελειμμένο μύλο και ίδρυσαν το πρώτο εκκλησάκι του Μεγάλου Αντωνίου και την πρώτη μοναστική κοινότητα με επί κεφαλής τον Γέροντα Πλακίδα.

Αμέσως η παρουσία τους έγινε ευρύτατα γνωστή και προσείλκυσε το ενδιαφέρον του κόσμου. Παράλληλα ενδιαφέρθηκαν και καθολικές μοναχές, οι οποίες θέλησαν να μεταστραφούν στην Ορθοδοξία. Έτσι σε ένα ερειπωμένο σπίτι σε λίγο καιρό συγκεντρώθηκαν επτά αδελφές. Εκεί οι αντίξοοες συνθήκες και οικονομικές δυσχέρειες τους δυσκόλευσαν, και γι’ αυτό μετά από χρόνια, με την υπόδειξι του Γέροντος Αιμιλιανού, βρήκαν και αγόρασαν μία εγκαταλελειμμένη αγροτική φάρμα, 220 χιλιόμετρα νοτιότερα, κοντά στην γνωστή πόλι της Αβινιόν (Avignon), όπου και μεταφέρθηκαν.

Εκεί ίδρυσαν το μοναστήρι της Αγίας Σκέπης της Θεοτόκου και τακτοποίησαν τον ναό τους μέσα σε μια παλιά κάβα κρασιού. Αλλά και εδώ η κατάστασις των κτιρίων απαιτούσε μεγάλη προσπάθεια και πολλά χρήματα, που δεν υπήρχαν, για να δημιουργηθούν οι στοιχειώδεις συνθήκες παραμονής. Ωστόσο, μέσα από μια σειρά θαυμαστών επεμβάσεων του Θεού, οι αδελφές έγιναν πολύ αγαπητές στην περιοχή και σήμερα πλέον συντελούν στην γνωριμία και προσέλευσι στην Ορθοδοξία πολλών ενδιαφερομένων Γάλλων. Ήδη αριθμούν περί τις 17 μοναχές, από επτά διαφορετικές χώρες. Η ηγουμένη, Γερόντισσα Υπατία, είναι Κυπρία, με σπουδές στην Γαλλία. Τα κύρια διακονήματα, από τα οποία συντηρούνται οι αδελφές, είναι η αμπελουργία και η βιολογική οινοποιΐα, αφού όλη η περιοχή είναι ανέκαθεν κατ’ εξοχήν αμπελουργική.

Οι ακολουθίες τελούνται σύμφωνα με το αγιορειτικό τυπικό, προσελκύοντας αρκετούς επισκέπτες που διψούν για τις πηγές της αληθείας. Οι μοναχές διακονούν με μεγάλη αφοσίωση στην μοναχική τους κλήση και με εκκλησιαστικό φρόνημα μεταδίδουν την μαρτυρία μιας παραδοσιακής μοναχικής βιοτής στα ίχνη των Πατέρων της ερήμου και μιας ειρηνικής συμβίωσης με το φυσικό περιβάλλον, εν προσευχή και παραθέσει της ζωής των στην πρόνοια του Θεού. Τον καιρό αυτόν προγραμματίζεται η ανέγερσις του Καθολικού για τις λατρευτικές ανάγκες των αδελφών, αλλά και των προσκυνητών.

Συγχρόνως, όταν οι Πατέρες είχαν αναχωρήσει από το Άγιον Όρος το 1978, ο π. Ηλίας, μέλος της πρώτης ομάδος των μεταστραφέντων στην Ορθοδοξία, ίδρυσε στην κεντρική Γαλλία, ένα γυναικείο μοναστήρι, της Μεταμορφώσεως, για νέες που ήθελαν να ασπασθούν την ισάγγελη μοναχική ζωή, σε παλαιά αγροτική φάρμα, κοντά στην πόλι Μπριβ (Brive). Εκεί ασκούνται τώρα έξι αδελφές, όλες Γαλλίδες, που συντηρούνται από κτηνοτροφικές εργασίες και δέχονται καθημερινά αρκετούς που αναζητούν την αλήθεια της Ορθοδοξίας. Γύρω τους έχει δημιουργηθεί μια ζωντανή Ορθόδοξη κοινότητα και είναι πολύ συγκινητικές οι στιγμές της θείας λατρείας, στην οποία συμμετέχουν όλοι οι πιστοί με πρώτα τα μικρά παιδιά, που δίνουν ένα χαρούμενο τόνο στις ακολουθίες. Και στα τρία Μοναστήρια, οι πιστοί μετά την Θεία Λειτουργία παρακάθονται στην κοινή τράπεζα και συμμετέχουν στις πνευματικές συνάξεις που κάνουν οι πατέρες και οι αδελφές. Έτσι δημιουργείται μια πολύ ευλογημένη οικογενειακή ατμόσφαιρα, που θα την ζηλεύαμε πράγματι οι Έλληνες.

Στο Μετόχι του Αγίου Αντωνίου, εν τω μεταξύ, η αύξησις των νέων Ορθοδόξων πιστών, έδειξε την ανάγκη ανέγερσης μεγαλυτέρου ναού. Ο π. Πλακίδας κατάφερε με πολλές θυσίες να κτίση ένα θαυμάσιο ναό σε βυζαντινό ρυθμό, αφιερωμένο στην μνήμη του αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου, που έχει αγιογραφηθεί από ένα ζευγάρι ευλαβών Ρώσσων αγιογράφων και αποτελεί πόλο έλξεως, αλλά και κατηχήσεως, σοβαρού αριθμού επισκεπτών, αφού θεωρείται πλέον ως ένα από τα αξιοθέατα της πανέμορφης περιοχής του Βερκόρ (Vercors).

Στη συνέχεια, στο νησάκι Πορκερόλλ (Porquerolles), όπου έζησαν στον Ε´ αιώνα οι πρώτοι μοναχοί της Γαλλίας, που ακολουθούσαν την παράδοσι της ερήμου της Αιγύπτου, μεταφερμένη από τον άγιο Κασσιανό, και το οποίο ανήκει στο εθνικό πάρκο ενός συνόλου τριών άλλων νησιών, δημιουργήθηκε απρόοπτα μια τέταρτη μοναχική εστία. Απέναντι από την νότια γαλλική ακτή, κοντά στην Μασσαλία και την Υέρ (Hyères), υπήρχε στην κορυφή του νησιού ένα παλιό φρούριο, οκτώ ορόφων, από τα τέσσερα που διαθέτει το νησί, καθ’ ολοκληρία χωμένο στην γη και επονομαζόμενο της Μετανοίας, αφού είναι από παλαιά κτισμένο από Γάλλους καταδίκους.

Οι κρατικές γαλλικές αρχές, μετά από τις σχετικές γραφειοκρατικές διαδικασίες, παραχώρησαν στον π. Πλακίδα την άδεια ιδρύσεως νέου μοναστηριού, της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας, κατ’ εξοχήν προτύπου της μετανοίας, όπου εγκαταστάθηκε ως ησυχαστής ο φιλέρημος και χρυσοχέρης π. Σεραφείμ. Με μόνη την προσωπική του εργασία έχει αλλάξει την μορφή του φρουρίου και η υποδειγματική ασκητική του ζωή στην καρδιά της τουριστικής και εκκοσμικευμένης αυτής περιοχής, προκάλεσε την εκτίμησι και τον θαυμασμό των ντόπιων νησιωτών, αλλά και των αρχών, που ιδιαιτέρως τον αγαπούν και τον βοηθούν, όπως στην αγορά καμπανών και εγκατάστασι ενός αγιορειτικού κωδονοστασίου, που πρωί και απόγευμα σημαίνει κατά τον αγιορειτικό τρόπο και δημιουργεί χαρά και στους κατοίκους του νησιού, αλλά και των απέναντι οικισμών της ακτής. Ο π. Σεραφείμ έχει αγιογραφήσει θαυμάσια το εκκλησάκι της οσίας Μαρίας και δέχεται με πολλή αγάπη τους επισκέπτες που είναι πάντοτε λιγοστοί, γιατί δεν επιτρέπεται η κυκλοφορία αυτοκινήτων στο νησί και η απόστασι του μοναστηριού από το χωριό είναι αρκετά ανηφορική και κουραστική.

Αυτή είναι εν συντομία η ιστορία της δημιουργίας των τεσσάρων Ορθοδόξων μοναχικών νησίδων στην καθολική Γαλλία. Όπως καταλαβαίνει ο αναγνώστης, η ίδρυσίς των δεν απετέλεσε καρπό κάποιας ανθρωπίνης προσπαθείας, αλλά είναι αποτέλεσμα καθαρά της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, που εκ των λίθων εξάγει τέκνα Αβραάμ.

Η χαριτωμένη παρουσία τόσο των πατέρων, όσο και των αδελφών, και η σοβαρότητα στην σκέψι και την συμπεριφορά τους, αλλά και το πρόσχαρο και φιλόξενο πρόσωπο, αποτελούν δόξα και τιμή για την οικουμενική Ορθοδοξία, αφού άλλωστε ως αγιορειτικά Μετόχια, ανήκουν στην δικαιοδοσία του σεπτού Οικουμενικού Πατριαρχείου. Οι ακολουθίες γίνονται βασικά στη γαλλική γλώσσα, με ικανοποιητική προσαρμογή της βυζαντινής μουσικής, αλλά κατά καιρούς τελούνται και στην ελληνική, για να μη ξεχασθή η πνευματική σχέσις με το Άγιον Όρος.

Από την όλη ιστορία των τεσσάρων Μοναστηριών θα μπορούσε άνετα να γραφή ένας ολόκληρος τόμος θαυμαστών ενεργειών του Θεού, που Αυτός έκαμε ο,τι έκαμε. Αλλά η παρουσία και ο ρόλος του σεβαστού γέροντος Πλακίδα ήταν και είναι καταλυτικός. Με την πνευματική του κατάρτισι, την ολοκληρωμένη προσωπικότητά του, την βαθειά παιδεία του, την εξαιρετική γνώσι της ιστορίας του Μοναχισμού, την μεγάλη του απλότητα και σοφία, την καταδεκτικότητα και την προσευχητική του εμπειρία, αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο και το κύριο όργανο στα χέρια του Φιλανθρώπου Κυρίου.

Έτσι, ο επισκέπτης των ευλογημένων αυτών Μοναστηριών, πτωχών ως προς τα υλικά εν κυριολεξία, πλουσίων όμως στα πνευματικά, αισθάνεται βαθειά την παρουσία του Θεού και την σκέπη της Κυρίας Θεοτόκου, που φρόντισε να δημιουργήσει μικρά περιβόλια Της, έξω και πολύ μακρυά από το ευλογημένο Περιβόλι Της, το Άγιον Όρος.

----------------------------------------------------
Διευθύνσεις των Μετοχίων της Σιμωνόπετρας στην Γαλλία:

Monastère Saint Antoine le Grand
Font de Laval
F 26190 SAINT-LAURENT-EN-ROYANS
Τηλ. 00 33 4 75 47 72 02
Φαξ : 00 33 4 75 47 53 68
---------------------------------
Hiéromoine Séraphim
Fort de la Repentance
ILE DE PORQUEROLLES
F 83 400 HYERES
Tηλ: 00 33 4 94 58 32 12
---------------------------------
Monastère de la Protection de la Mère de Dieu
Mas de Solan
F 30330 LA BASTIDE D'ENGRAS
Τηλ. 00 33 4 66 82 94 25
Φαξ: 00 33 4 66 82 99 08
----------------------------------
Monastère de la Transfiguration
Neguirat
F. 24120 TERRASSON
Τηλ. και Φαξ: 00 33 5 53 50 23 94


* Δημοσιεύθηκε στο αφιέρωμα «…μαθητεύσατε πάντα τα έθνη» του 9ου τεύχους του Περιοδικού «ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ».

Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ *

του Νικολάου Σπ. Βούλγαρη, Θεολόγου


Η τέχνη είναι έκφραση της ψυχής, που απαιτεί μία επιτηδειότητα στην εκτέλεση χειρωνακτικού έργου, πάντοτε με την ηγετική παρότρυνση του λογικού. Η μετεξέλιξη της τέχνης με κάποια ιδιαιτερότητα, αναπτύσσεται σε καλαισθησία. Τότε γεννιέται η καλλιτεχνία που καλύπτει τις ευγενέστερες τάσεις του ψυχισμού των ανθρώπων και εκφράζεται με την επιμελημένη και καλαίσθητη εργασία που ασκεί ο καλλιτέχνης. Αυτός, είναι ο τεχνίτης που εργάζεται με αριστοτεχνικότητα και καλαισθησία υπηρετώντας μία από τις καλές τέχνες, μεταξύ των οποίων είναι η Ζωγραφική. Κλάδος δε της Ζωγραφικής είναι και η Αγιογραφία, η οποία αποτελεί την τέχνη της απεικόνισης θρησκευτικών θεμάτων και προσώπων για διακόσμηση και εμπλουτισμό Ναών και ιερών χώρων, με φορητές η επιτοίχιες εικόνες.

Η Αγιογραφία ως τέχνη απαιτεί συνεργασία επιτηδευμένης κίνησης του χεριού με ταυτόχρονη βιωματική έκφραση του λογικού και της ψυχής του Αγιογράφου. Τότε το έργο προσελκύει το θαυμασμό και το καμάρωμά του. Τότε εκφράζει μαζί με το αντικείμενο της εικόνας και το ψυχικό μεγαλείο του καλλιτέχνη. Τούτο δε, διότι αποδεικνύει τα υψηλά και ευάρμοστα επινεύματα του χρωστήρα και του πινέλου, που τα χειρίζονται άξια και επιτηδευμένα χέρια. Τότε εξαίρεται το μεγαλείο του αγιογραφικού έργου σε συνδυασμό με το ψυχικό αποτύπωμα του δημιουργού. Εξαίρεται και θαυμάζεται κάθε αγιογραφικό δημιούργημα, ακόμα και από τους πλέον αδαείς περί την καλλιτεχνία. Τότε εκπέμπεται και από την εικόνα, ως έργου τέχνης, μια ιδιαίτερη δύναμη και προβολή που σαγηνεύει, εμπνέει και πλημμυρίζει την ψυχή του θεατή από δέος και σεβασμό. Τότε εντυπωσιάζει και εξαίρεται το μεγαλείο του αγιογραφικού έργου και του δημιουργού το ψυχικό αποτύπωμα.

Αφορμή και ευκαιρία δίδεται σήμερα για να χαραχτούν αδρές πινελιές λόγιου χρωστήρα, ανάμικτες με θεολογική έκφραση, για να προβληθεί η υψηλή Τέχνη της Αγιογραφίας σε συνδυασμό με τις καλλιτεχνικές τάσεις, τις σχολές και τους σκοπούς που εξυπηρετεί και υπηρετεί το συνολικό Ορθόδοξο και Εκκλησιαστικό αγιογραφικό έργο. Επιγραμματικά δε θα λέγαμε ότι η Ορθόδοξη Αγιογραφία παρουσιάζει επαναστατική μορφή τέχνης και προβολή με έντονη θεολογική αποτύπωση. Σχολές υψηλής τέχνης και τεχνικής που δέσποσαν διαχρονικά στο πέρασμα των αιώνων, έδειξαν επαναστατικότητα στο πνεύμα και τη γραμμική σύνθεση προσώπων, μορφών και γεγονότων, προσθέτοντας Θεολογική σκέψη και ανθρωπολογική δυναμική.

Η Θεολογία διατυπώνεται με το πινέλο του αγιογράφου κατά ένα καθαρά πρωτότυπο τρόπο που θα τον ζήλευαν και οι πιο μεγάλοι τροφοδότες θεολογικών νοημάτων. Καταφέρνει να καλλιτεχνείται η Θεολογία με την προσευχή, με την ανθρωπολογία, με τη ζωή, με τη γραμμική, με τη λεπτομέρεια, ώστε τα δημιουργήματά της να παριστάνουν εντυπωσιακή πρωτοτυπία σε διαχρονική επαναστατική μορφή.

Γίνεται η Θεολογική Αγιογραφία δημιουργός διαχρονικών συμβολισμών κόντρα στην επιχειρούμενη εμπορευματοποίηση του Θείου και της εικόνας του. Κοιτάζει ο θεολογών Αγιογράφος κατάματα το σύμπαν. Εμπνέεται, το καταγράφει και το αποδίδει σ’ ένα σύνολο που αναζητάει να προσκυνήσει το γνήσιο, το αληθινό και το σωστό.

Αναγέννηση σ’ όλους τους τομείς της ζωής σήμερα και ιδιαιτέρως στην Τέχνη, κάνουν μόνο οι σωστοί και εμπνευσμένοι άνθρωποι. Ιδιαιτέρως όμως τη θεία Τέχνη, όπως είναι η Αγιογραφία, την κάνουν αυτοί που μπορούν κοσμοθεωριακά να ερμηνεύουν και να θεώνται το Σύμπαν με υπερκόσμιων λογισμών καταγραφές, όπως είναι η Θεολογική προσαρμογή. Εκφραστής αυτών των τάσεων στον τομέα της τέχνης είναι η Βυζαντινή Αγιογραφία, που στηρίζεται στη Θεολογία και τη θεολογική σκέψη. Αυτή η Αγιογραφία ανέδειξε δημιουργούς παραδοσιακών τάσεων, σε μοντέρνα για την κάθε εποχή τεχνοτροπία. Πέρασε πολλές μεταλλάξεις κατά καιρούς, χωρίς να χάνει την αρχική παραδοσιακή της μορφή και αίγλη. Κατέληξε να λέγεται Ρωσική, Κρητική, Μακεδονική και ο,τι άλλο. Οπωσδήποτε όμως παρέμεινε και παραμένει άθικτη και αιωνόβια, δίνοντας την ευκαιρία σε νέους Αγιογράφους να συνεχίζουν και να παράγουν καινούργιες σχολές σε πιο σύγχρονες καταγραφές. Τότε μπορούμε άνετα να μιλάμε για Θεολογία σε ανθρώπινη μορφή και ανθρωπολογία με θεία διάσταση. Τότε, το βλέμμα του Αγιογράφου στην εικόνα πλέκει ταυτόχρονα θείες και ανθρώπινες ιδέες και διαστάσεις.

Αν δεχτούμε προς στιγμήν, σαν σωστό, αυτό που γράφτηκε στην εποχή μας για παρακμή των ιδεών, λόγω της εμπορικότητας και της πεζότητας των, με την Αγιογραφία όπως παρουσιάζεται σήμερα, ανατρέπεται η ανησυχία, γιατί αποτολμά τη σύνδεση του παλαιού με κάτι νέο αναγεννούμενο μέσα στην εποχή που ανέτειλε. Είναι η Θεολογική Αγιογραφία όπως αναγεννιέται στην εποχή μας, το νέο κρασί που πλουσιοπάροχα μπαίνει στους ασκούς που δημιουργεί η καινούρια τεχνοτροπία. Έρχεται για να δροσίσει τη γεύση και να εμπνεύσει τη σκέψη στους μύστες και τους λάτρεις της τεχνικής.

Ειδικότερα θα μπορούσαμε να πούμε ότι, για τις αγιογραφημένες Χριστιανικές εικόνες και παραστάσεις, που συναντάμε στα σύγχρονα αγιογραφεία, τους Ιερούς Ναούς και αλλαχού, οραματιζόμαστε και διδασκόμαστε πρωτόγνωρη Ορθόδοξη Θεολογία.

Μπορούμε ως εκ τούτου να απαριθμήσουμε μερικούς από τους πιο εντυπωσιακούς θεολογικούς οραματισμούς.

Συναντάμε:

1. Τη Θεολογία της Ωραιότητας.
Ο Πλάτων διετύπωσε την αρχή ότι:
- «Το ωραίο είναι η λαμπρότητα του αληθινού».
Είναι αυτό που κάνει το καλό και το ωραίο να ανεβαίνουν τις δύο πλαγιές μιας μοναδικής κορυφής για να συμβιώσει ο άνθρωπος στην κορυφή όπου και η ολοκλήρωση που εκπέμπει ωραιότητα. Η εικόνα, ως μορφή η παράσταση, είναι η κορυφή και το καινούριο που ξεχωρίζει, βλέπεται και θαυμάζεται. Είναι το συμπέρασμα στο οποίο κατέληγε ο Θεός για κάθε καινούργια μέρα στην εποχή της δημιουργίας.

Διακήρυσσε τότε: - «Και είδεν ο Θεός ότι καλόν». (Γενέσεως α 8).

Έτσι μπορούμε να ακούσουμε και ημείς τους Πατέρες της Γ’ Οικουμενικής Συνόδου να αποφασίζουν ότι: - «Κανείς δεν μπορεί να παραστήσει την εικόνα του Κυρίου, παρά μόνο το Πνεύμα το Άγιο». Αυτό είναι ο θείος εικονογράφος, εξ ου και η ωραιότητα.

Η θεολογία δε της ωραιότητας συμπληρώνεται με όσα δέχτηκαν και κατέγραψαν οι Βυζαντινοί και διατύπωσαν: - «Οι εικόνες είναι οι αστραπές της θείας ωραιότητας».

Χαρακτηριστικό ακόμη είναι και το γεγονός ότι η απεικόνιση και του Τιμίου Σταυρού, αποτελεί κατά τους Υμνογράφους, τη χαρακτηριστική ωραιότητα της Εκκλησίας. Ψάλλει σχετικά: -«Σταυρός, η ωραιότης της Εκκλησίας». (Εξαποστειλάριο Υψώσεως Τιμίου Σταυρού).

2. Τη Θεολογική σχέση Λόγου και Εικόνας.
Ο λόγος τείνει προς την απόδειξη, η εικόνα προς την επίδειξη. Όπως γίνεται στη Θεία Λειτουργία. Η λειτουργία των κατηχουμένων, είναι ο λόγος, είναι η διδασκαλία. Τότε, στο κέντρο της Αγίας Τράπεζας βρίσκεται το Ιερό Ευαγγέλιο. Η πηγή του λόγου και της διδασκαλίας.

Η λειτουργία των πιστών είναι παράσταση και εικόνα. Το κέντρο της Αγίας Τράπεζας, το παίρνει το αγιαστικό και ζωοπάροχο Δισκοπότηρο. Βλέπουμε μέσα σ’ αυτό, το Χριστό να παρίσταται ανάμεσα στην ιερή σύναξη των πιστών.

Τότε, ακούμε το λόγο του Θεού να μας μιλάει για την εικόνα του Θεού μέσα στον περιβάλλοντα κόσμο. Άνοιξε τα μάτια των Μαθητών ο Κύριος για να γνωρίσουν μερικώς τα μεγαλεία και τη δόξα του Θεού μέσα στον κόσμο. Επιλέγει, συμπερασματικά: -«Μακάριοι οι βλέποντες α βλέπετε» (Λουκά ι 23). Δηλαδή: «Τρισευτυχισμένα είναι τα μάτια που βλέπουν αυτά τα μεγαλεία του Θεού που εσείς βλέπετε τώρα». Εδώ κρύβεται η θεολογία της σχέσης λόγου και εικόνας, όπως την παριστάνουν οι Ορθόδοξοι αγιογράφοι μας.

3. Τη Θεολογική σχέση εικόνας και Λειτουργίας.
Οι εικόνες δεν τοποθετούνται στους Ναούς σαν μουσειακά αντικείμενα, αλλά σαν αντικείμενα λατρείας για ενίσχυση του λειτουργικού μυστηρίου. Είναι ικανές οι εικόνες να παριστάνουν παλιές λειτουργικές μορφές κοντά στις ζωντανές λειτουργικές μορφές που είναι οι προσευχόμενοι πιστοί. Έτσι μπορούν να συνδέουν το παλαιό και αρχαίο με το νέο, το καινούριο και το σύγχρονο. Να δείχνεται, δηλαδή, η συνέχεια της λατρείας.

Δεν σταματάει όμως εδώ η λειτουργική αξία της εικόνας. Προχωράει και καλύπτει και την κατ’ οίκον Εκκλησία. Αλλά και τους χώρους διαβίωσης των πιστών. Για τούτο βλέπουμε να κοσμούνε οι εικόνες και χώρους υποδοχής κατοικιών, καταστημάτων και γραφείων. Τούτο γίνεται για να θυμίζουν τη διάρκεια και την εν παντί καιρώ, τόπω και χρόνω λειτουργική ζωή των Χριστιανών. Να θυμίζουν τη σχέση των πιστών με το θείο.

Υπάρχει και η Εκκλησία σε κάθε τόπο, όπου και συνεχίζεται η διαχρονική λατρευτική ζωή των πιστών. Απελθόντων και παρόντων. Είναι η αδιάλειπτος επικοινωνία ανθρώπου και Θεού, που εντέλλεται από το Θεό.

4. Το μυστήριο της Θεολογίας της Παρουσίας.
Είναι αυτό το μυστήριο περί του οποίου μιλάνε πολλά χειρόγραφα και η παράδοση του Αγίου Όρους. Για την περίπτωση αυτή η αγιογραφία απαιτεί προσευχητική επιμονή και με δάκρυα πολλάκις. Τότε μπορεί να διαπεράσει ο Θεός την ψυχή του εικονογράφου και να τον συμβουλέψει το φόβο του Θεού, προσφέροντας ταυτόχρονα και θεία έμπνευση. Τότε γίνεται κατανοητό ότι το ύψος και το μεγαλείο της Τέχνης και της Τεχνικής που είναι θεία, είναι δοσμένο απ’ τον ίδιο το Θεό. Είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας μεταξύ δύο σημαντικών παραγόντων, που παρίστανται στο ίδιο έργο.
Ο ένας παράγοντας είναι ο ίδιος ο αγιογράφος ο οποίος διαθέτει και προσφέρει γνώση, εμπειρία και ταλέντο.

Ο άλλος παράγοντας είναι ο ίδιος ο Θεός τον οποίο επικαλείται και δέχεται ο αγιογράφος με την προσευχή και την παράκληση. Επικαλούμενος δε προσέρχεται στο έργο και προσφέρεται. Με τη συνεργασία σε ένταση αυτών των παραγόντων, επιτυγχάνεται και η θαυματουργική και αγιαστική δύναμη της εικόνας, γιατί έχει την παρουσία του Θεού μέσα της.

Αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας είναι να γίνεται η εικόνα θεία τέχνη, ώστε αυτό που βλέπουμε να είναι ένα μυστήριο θείας παρουσίας. Τότε το σύνολο της αγιογραφίας αποτελεί την προϋπόθεση για την εμπνευστική παραγωγικότητα και δυναμική των αγιογράφων μας.

5. Τη Θεολογία της Δόξας και του Φωτός.
Στις αγιογραφίες παρατηρούμε, όταν τις αναλύουμε με εξεζητημένη λεπτομερειακή προσοχή και παρατήρηση, τη Θεολογία της Δόξας και του Φωτός. Σ’ αυτή την περίπτωση λέγομεν ότι ο Θεός στολίζεται με μεγαλοπρέπεια (εμφανίζεται με Δόξα) και ντύνεται με ωραιότητα (γίνεται Φως). Ο άνθρωπος αισθάνεται τη δόξα του Θεού να αναβλύζει ως φως απ’ το κέντρο και την καρδιά κάθε δημιουργήματος σαν ένα άσμα επαίνου.

Ο Απόστολος Παύλος διατυπώνει καθαρά τη Χριστολογική βάση αυτής της εικόνας. Εξαγγέλλει: - «Ο Χριστός εστίν η εικών του Θεού του αοράτου» (Κολασσαείς α 15). Δηλαδή: «Η ορατή ανθρωπότητα του Χριστού είναι η εικόνα της αοράτου θεότητάς του. Είναι το ορατό του αοράτου».

Και πάλιν οριοθετεί: - «Ημείς δε πάντες ανακεκαλυμμένω προσώπω την δόξαν Κυρίου κατοπτριζόμενοι την αυτήν εικόνα μεταμορφούμεθα από δόξης εις δόξαν, καθάπερ από Κυρίου Πνεύματος». (Β Κορινθίους γ 18). Δηλαδή: «Ημείς δε όλοι με ακάλυπτο το πρόσωπο και ανεμπόδιστη την καρδιά δεχόμαστε και αντικατοπτρίζουμε και ακτινοβολούμε τη δόξα του Κυρίου. Ταυτόχρονα μεταμορφωνόμαστε σ’ αυτήν την ίδια την εικόνα Του και του ομοιάζουμε πνευματικά. Έτσι προχωρούμε από δόξα σε δόξα, όπως είναι φυσικό να προχωρεί αυτός, που αγιάζεται και λαμπρύνεται από το Πνεύμα, από τον Κύριο».

Όταν ο Κύριος της Δόξας, ο Ιησούς Χριστός, κρατεί ανοικτό το Ευαγγέλιο, διαβάζουμε: - «Εγώ ειμί το Φως του κόσμου» (Ιωάννου η 12). Η Εκκλησία τότε, ψάλλει: - «Το Φως σου λάμπει στα πρόσωπα των αγίων σου» και «Φως ο Θεός, ου κατ’ ουσίαν, αλλά κατ’ ενέργειαν λέγεται». (Γρηγορίου Παλαμά PG 150, 823).

Τότε το βάθος του χρυσού της εικόνας λέγεται Φως και η ζωγραφική λέγεται μέθοδος φωτός. Είναι διάχυτη αυτή η Θεολογία δόξας και φωτός στις εικόνες που βλέπουμε, με πνευματική έξαρση, πάντοτε.

6. Τις δύο Θεολογικές βάσεις.
Η Ορθόδοξη Χριστιανική, έχει δύο βάσεις. Είναι βάσεις Θεολογικές.

α. Βιβλική βάση. Η αγιογραφία στηρίζεται καθ’ ολοκληρίαν στην Αγία Γραφή. Είναι παλαιά εντολή του Θεού, που δόθηκε στον εκλεκτό λαό Του. Παραγγέλλει ο Θεός στον Μωυσή για το πως θα κατασκευάσει την Κιβωτό της Διαθήκης, ποιά μορφή θα της δώσει και τι υλικά θα χρησιμοποιήσει. Ήταν το κατοικητήριο του λόγου Του, οι πλάκες της Διαθήκης ο θείος Νόμος και η στάμνος η χρυσή η περιέχουσα το «Μάννα». Περιγράφονται όλα στο βιβλίο της Εξόδου κεφ. κε 9-21.

Ένα δείγμα από τις πολλές λεπτομερειακές εντολές του Θεού, αναφέρουμε. «Καταχρυσώσεις αυτή χρυσίω καθαρώ, έσωθεν και έξωθεν χρυσώσεις αυτήν και ποιήσεις αυτή κυμάτια χρυσά στρεπτά κύκλω» (Εξόδου κε 10). Δηλαδή: «Θα καλύψεις την Κιβωτό με πολύ καθαρό χρυσάφι. Θα την επιχρυσώσεις από μέσα και από έξω. Και θα βάλεις ολόγυρά της ένα χρυσό στεφάνι με συστρεφόμενα κυματάκια».

Στην εικόνα της Αναστάσεως δείχνεται μία πλάκα που παριστάνει τον άδειο Τάφο και εκφράζει την πλάκα της Κιβωτού. Οι πατέρες της Ζ Οικουμενικής Συνόδου διακηρύττουν, ότι: Φως εκ φωτός ο Υιός, ο Χριστός ολόκληρος, είναι «απαύγασμα», «εικών», «χαρακτήρ της υποστάσεως» (Εβραίους α 3).

β. Δογματική βάση. Η Ζ Οικουμενική Σύνοδος διετύπωσε κανόνα που ρυθμίζει την τιμητική προσκύνηση της εικόνας. Οι δογματικοί καθορισμοί των εικόνων είναι διάσπαρτοι στη διδασκαλία των Πατέρων.

Για παράδειγμα:

Ο Πατριάρχης Γερμανός ο Α , λόγω διαφωνίας με τον Αυτοκράτορα Λέοντα τον Γ στο ζήτημα των εικόνων, παραιτούμενος, δηλώνει αποθέτοντας τον μανδύα και το ωμοφόριο του επί της Αγίας Τραπέζης εις Ναόν του Παλατίου: - «Χωρίς το κύρος Οικουμενικής Συνόδου, δεν μπορείς, Βασιλιά, να αλλάξεις την πίστη και τα της πίστεως», (συνοδικό σύστημα), (Θεοφάνης Ι 409).

Ο Πάπας Γρηγόριος ο Β (669-731), υπέρμαχος της αναστύλωσης των εικόνων, λέγει στο Λέοντα τον Ίσαυρο, επιβαλόντα βαρείαν φορολογίαν εις την Ιταλίαν λόγω της αντιδράσεώς της στην κατάργηση των εικόνων: - «Τα δόγματα της Εκκλησίας δεν είναι υπόθεσή σου… άφησε τις τρέλλες σου». Οι εικόνες δεν είναι απλές εικονογραφίσεις. Περιέχουν και δείχνουν δογματικές θείες διδασκαλίες, ολόκληρη τη Θεολογία. Η Ορθόδοξη Βυζαντινή αγιογραφία δεν νοείται χωρίς δόγμα. Όπως πολιτισμός χωρίς Χριστιανική πίστη είναι ουτοπία. Αυτά ισχύουν για όλα τα θέματα πίστεως. Όταν διαβάζουμε αγιογραφημένες εικόνες, εύκολα μεταφερόμαστε στη Βίβλο και τα δόγματα της Εκκλησίας που εκφράζουν.

7. Τη Θεολογία της οράσεως.
Το 1515 ο καθεδρικός Ναός της Κοιμήσεως στη Μόσχα, διακοσμήθηκε με θαυμάσιες εικόνες που έγραψαν μεγάλοι Βυζαντινοί δάσκαλοι αγιογράφοι. Με το άνοιγμα του Ναού τόση ήταν η ομορφιά και η οπτική εντύπωση ώστε άπαντες, ο Μητροπολίτης, οι Επίσκοποι και οι πιστοί, αναφώνησαν στο όραμα του καλλιτεχνικού μεγαλείου: - «Αλήθεια, οι ουρανοί ανοίγουν και τα θαυμάσια του Θεού προβάλλονται».

Είναι το ίδιο αίσθημα που έχουμε όλοι και σήμερα όταν μπαίνουμε σε αγιογραφημένο Ναό και στεκόμαστε με πίστη μπροστά στις εικόνες και ιδιαιτέρως της εικόνας της Αγίας Τριάδας δορυφορούμενης υπό αγίων Αγγέλων. Αυτό το μεγαλείο συγκλονίζει τον κάθε πιστό όταν, αντικρίζοντας δια της αγιογραφίας, τη συνολική αποτύπωση προσώπων, καταστάσεων, διδασκαλιών δόξης και φωτός, αναφωνεί: Μεγαλυνθήτω τα έργα Κυρίου.

Μετά την προσεγγιστική συνοπτική αναφορά στις αρχές και τις βάσεις της Ορθοδόξου Θεολογικής Αγιογραφίας, επιλέγω και τα παρακάτω.

Η τέχνη είναι μία σύνθεση ιδέας και ύλης. Ύλη χωρίς την ιδέα είναι ένα τίποτα. Και τίποτα δεν είναι η ιδέα χωρίς την ύλη.

Στην καλλιτεχνία, αναπτύσσεται σχέση εσωτερική μεταξύ καλλιτέχνη και δημιουργήματος. Ο κάθε Ζωγράφος δημιουργεί και μία δική του προσωπική σχολή και τεχνοτροπία. Είναι τόσο έντονη, ώστε και χωρίς την υπογραφή του να αναγνωρίζεται ο δημιουργός.

Στην Αγιογραφία όμως ο χρωστήρας παίρνει τα φτερά της θείας δημιουργίας και γεμίζει ιδιαιτέρως τις εικόνες με θεόσταλτες εξαϋλωμένες εντολές που σφραγίζουν το έργο, ώστε να φανερώνεται πιο καθαρότερη η έννοια της ιδέας που κρύβει η εικόνα και να εμφανίζει το έργο με τις αρετές και τα πιστεύω του Αγιογράφου. Τούτο γίνεται τόσο μυστικά, που λέγεται ότι και η προσευχή και ο λόγος και η έντονη πίστη του δημιουργού γίνονται εμφανή τεχνουργήματα που δηλώνουν την ιδιαιτερότητα του κάθε έργου τη στιγμή της δημιουργίας. Σπάνια γράφεται το ίδιο έργο. Σπανιότατα όμως αντιγράφεται.

Το κάθε έργο δείχνει το ιδιάζον των σπουδών του Αγιογράφου και τη μοναδικότητα των εμπνεύσεών του. Μαρτυρεί μεστότητα γνώσεων και ταλέντου, μετεωρούμενο ως σπάνιο καλλιτεχνικό γεγονός που δείχνει ταλέντο πρωτόγνωρο, εργατικότητα ακούραστη, μεγαλείο λαμπρότατο.

* Δημοσιεύθηκε στο 7ο τεύχος του περιοδικού «ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ»

Πέμπτη 18 Φεβρουαρίου 2010

«Η ορθόδοξη πνευματικότητα της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής»


Την Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου 2010 ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. ΚΟΣΜΑΣ ήταν προσκεκλημένος του Δημοσιογράφου κ. Νικολάου Μεσσαλά στην εκπομπή «Εν λόγω Αληθείας» που παρουσιάζεται από τον τηλεοπτικό σταθμό της Ιεράς Μητροπόλεως Πατρών «ΛΥΧΝΟΣ».

Το θέμα της εκπομπής ήταν: «Η ορθόδοξη πνευματικότητα της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής».

Κάνοντας "κλίκ" στη φωτογραφία μπορείτε να δείτε την εκπομπή.

Κυριακή 14 Φεβρουαρίου 2010

Η Κυριακή της Συγχώρεσης

Το σημερινό Ευαγγέλιο, καθώς απόψε ξεκινά η Μεγάλη Τεσσαρακοστή, μας μιλάει με λόγια θείας ελπίδας αλλά και προειδοποιεί: Συγχωρείτε εκείνους που σφάλουν ενώπιον σας, συγχωρείτε, διότι διαφορετικά δεν θα συγχωρηθείτε. Η Βασιλεία του Θεού είναι βασιλεία αμοιβαίας αναγνώρισης, αμοιβαίας αποδοχής και αγάπης, στοιχείων που συμπίπτουν με τη χαρά της κοινωνίας, αλλά και της ετοιμότητας να σηκώνουμε ο ένας τα βάρη του άλλου.

Να συγχωρούμε, αλλά πώς; Από πού ξεκινά η συγνώμη; Θα ήταν τόσο εύκολο, πραγματικά θαυμάσιο, αν η συγνώμη μπορούσε να αρχίσει με μία τέτοια αλλαγή της καρδιάς, ώστε εκείνοι που μας είναι απεχθείς να γίνουν αγαπητοί, αυτά που μας πόνεσαν να ξεχαστούν και να μπορούμε να αρχίζουμε απ’ την αρχή σαν τίποτε να μην έχει συμβεί.

Κάτι τέτοιο όμως δεν μπορεί να γίνει! Τον πόνο του παρελθόντος τον νιώθουμε, δεν ξεχνιέται, δεν μπορούμε απλώς να ξαναρχίσουμε σαν να μην υπήρξε τίποτε προηγουμένως. Αλλά το νόημα της συγνώμης δεν είναι αυτό. Συγνώμη δεν σημαίνει λήθη· η λήθη δεν οδηγεί πουθενά. Αν ξεχάσουμε πως, για ποιό λόγο, κάτω από ποιές συνθήκες, λόγω ποιάς αδυναμίας, σε ποιό σημείο ήταν ευάλωτος εκείνος που έσφαλε, τότε τον αφήνουμε απροστάτευτο. Εκείνος που έκανε το λάθος πρέπει να προστατευθεί από ενδεχόμενη νέα πτώση. Αυτό που έκανε, οι λόγοι και οι συνθήκες της πτώσης του δεν θα πρέπει να ξεχαστούν, διότι από δω και πέρα έχει ανάγκη από τη δική μας στοχαστική, αγαπητική μέριμνα, ώστε να μη γλιστρήσει, να μην αμαρτήσει και πάλι.

Εδώ ακριβώς αρχίζει η συγνώμη: τη στιγμή κατά την οποία, αναγνωρίζοντας το εύθραυστο των άλλων, όπως αναγνωρίζω και το δικό μου, την ανάγκη τους για προστασία και βοήθεια, για ευσπλαχνία, είμαι προετοιμασμένος να φέρω μαζί τους το φορτίο της αδυναμίας τους, το ευάλωτο της αμαρτωλότητάς τους. Η συγνώμη αρχίζει τη στιγμή που αποφασίζω να ανέχομαι τους αδελφούς μου, χωρίς να περιμένω να αλλάξουν, να τους ανέχομαι όπως είναι, να κάνω ελαφρότερο το φορτίο τους, ώστε κάποτε η αλλαγή τους να καταστεί εφικτή.

Η προϋπόθεση πάντως της συγνώμης βρίσκεται μέσα μου: είναι η προθυμία μου να αναλάβω αυτόν τον σταυρό, αυτό το φορτίο, ώστε οι άλλοι να θεραπευθούν ή τουλάχιστον να προστατευ­θούν απέναντι στο κακό. Αυτό είναι κάτι που μπορεί να το κάνει ο καθένας, δεν χρειάζεται παρά μία στιγμή κατανόησης, αποφασιστικότητα και καλή θέληση. Όλοι μας έχουμε δίπλα μας ανθρώπους που δύσκολα ανεχόμαστε, που είναι αιτία ταλαιπωρίας, δυστυχίας και θυμού· μπορούμε να ακυρώσουμε αυτό το θυμό και να ξεπεράσουμε τη δυστυχία αν κάνουμε το καθήκον μας, το καθήκον της ζωής μας, το έργο μας, που είναι να κουβαλάμε μαζί τους το φορτίο, να είμαστε αυτοί που, πληγωμένοι και προσβεβλημένοι και αποδιωγμένοι, θα στραφούμε στον Κύριο και θα πούμε: «Κύριε, συγχώρησε, γιατί δεν μνησικακώ, θέλω να γίνω και να παραμείνω στέρεος μ’ αυτόν τον άνθρωπο στην αδυναμία του και στην αμαρτωλότητά του. Δεν θα σταθώ κριτικά απέναντι του, κι αν εγώ δεν είμαι ακόμη ικανός να το κάνω, κάνε το Εσύ για μένα: μη μου καταλογίσεις την κρίση, μη μου καταλογίσεις την κατάκριση που με τραχύτητα πρόφερα, μην υποστηρίξεις τον θυμό μου. Στάσου δίπλα σ’ αυτόν που έσφαλε, επειδή αυτός ή αύτη έχει ανάγκη βοηθείας, συγχώρησης και θεραπείας γι’ αυτό ακριβώς το λόγο ».

Εκεί αρχίζει η συγνώμη, κι αν δεν αρχίσει εκεί δεν θα μπορέσει να εξελιχθεί σε τίποτα άλλο. Σηκώνουμε το φορτίο ο ένας του άλλου, αποδεχόμαστε την αλληλεγγύη με εκείνους που έσφαλαν και σφάλλουν, τους αγαπούμε «εν καινότητι» ζωής και μόνον τότε η συγχώρηση γίνεται αυτή που πρέπει να είναι: μια πράξη μεσιτείας ενώπιον του Θεού, μια πράξη που γιατρεύει και μεταμορφώνει. Αυτή την αρχή της συγνώμης όλοι μπορούμε να την κάνουμε, είναι μέσα στις δυνάμεις μας να αναλάβουμε αυτό το έργο. Ας κάνουμε λοιπόν ό,τι μπορούμε, και ας αφήσουμε το Θεό να πραγματοποιήσει μέσα μας, για μας, καταμεσής της ζωής μας, αυτό που ξεπερνά τη καλή μας θέληση, ώστε να χτίσουμε σιγά-σιγά τη βασιλεία της αμοιβαίας αγάπης, μια βασιλεία που είναι αληθινά Βασιλεία του Θεού.

Μετά από τις εβδομάδες της προετοιμασίας που προηγήθηκαν, κατά τις οποίες εξετάσαμε την ψυχή μας, τη ζωή μας, όλες τις σχέσεις μας ενώπιον του βλέμματος και της κρίσεως του Θεού, μπαίνουμε σήμερα στη Μεγάλη Τεσσαρακοστή – στη χαρά της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή συμπίπτει με την άνοιξη – είναι μια αρχή ζωής, μια αρχή καινότητας, μια νέα εποχή. Είναι μια περίοδος κατά την οποία δεν θέλουμε πια να θυμόμαστε τις αμαρτίες μας, δεν θέλουμε πια να φέρνουμε στο νου μας εικόνες από παραβολές για την πίστη και τη μετάνοια, αλλά να ατενίζουμε τους Αγίους που άρχισαν τη ζωή τους όπως κι εμείς: εύθραυστοι, αδύναμοι, αμφιταλαντευόμενοι, αλλά με τη χάρη του Θεού και τη δύναμή Του έγιναν αυτό που έγιναν: άνδρες, γυναίκες, παιδιά που εμείς τώρα μπορούμε να τιμούμε, με τους οποίους μπορούμε να ευφραινόμαστε, να τους έχουμε ως παράδειγμα και να απευθυνόμαστε σε αυτούς ζητώντας τους να προσεύχονται για τη σωτηρία μας.

Απόψε, αρχίζουμε ένα ταξίδι· ένα ταξίδι που θα μας οδηγήσει από την αμαρτωλή μας κατάσταση - την αναγνωρίσαμε, μετανοούμε γι’ αυτήν - σε μια νέα εποχή, στην Ανάσταση του Χριστού που για μας σηματοδοτεί την έναρξη της αιώνιας ζωής μας. Ξεκινάμε το ταξίδι μας απόψε όπως ο λαός του Ισραήλ ξεκίνησε από τη γη της Αιγύπτου προς τη Γη της Επαγγελίας: είμαστε ακόμη ευάλωτοι, βαρυφορτωμένοι, όχι απόλυτα ελεύθεροι. Το θάρρος όμως και την έμπνευση για να φτάσουμε στην τελική νίκη, στην καινότητα της ζωής που είναι η κλήση μας και η υπόσχεση του Θεού, δεν θα το βρούμε κοιτάζοντας πίσω τον εαυτό μας, αλλά ατενίζοντας τον Ζώντα Θεό, που είναι η Ζωή και η σωτηρία, και τους Αγίους που νίκησαν με τη δική Του δύναμη. Θα πρέπει να ταξιδέψουμε μαζί και ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις: θα είμαστε δύσκολοι συνοδοιπόροι ο ένας για τον άλλο, αλλά θα στηριζόμαστε ο ένας στον άλλον αν θέλουμε να φθάσουμε τελικά στο σκοπό μας – κατά τον ίδιο τρόπο που oι Ισραηλίτες διάβηκαν την έρημο: δεν ήταν πάντα υπάκουοι στο Θεό, ούτε πάντα «εντάξει» μεταξύ τους, ωστόσο, χρειάζονταν τον κάθε άλλον για να φθάσουν στο υπεσχημένο τέλος.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν τώρα· ας σκεφθούμε τί γιορτάζουμε την επόμενη Κυριακή: τον θρίαμβο της Ορθοδοξίας. Όχι τον θρίαμβο των Ορθοδόξων επί άλλων ανθρώπων, αλλά τον θρίαμβο του Θεού επί των ανθρώπων. Τον θρίαμβο της Αλήθειας Του, τον θρίαμβό Του στη ζωή μας.

Και στη συνέχεια, ας δούμε τον έναν άγιο μετά τον άλλον, κι ας ακούσουμε τί έχουν να μας πουν: Γρηγόριος Παλαμάς, Ιωάννης της Κλίμακος, Μαρία η Αιγυπτία και όλοι όσοι ακολούθησαν τα ίχνη του Χριστού. Και τέλος θα φθάσουμε στο σημείο που θα πρέπει να ξεχάσουμε όλους και όλα, δεν θα θυμόμαστε τίποτε, κανέναν, παρά μόνον τον Κύριο Ιησού Χριστό: Ποιός είναι, τί έχει κάνει για μας, τί κάνει για μας; Ας μάθουμε όλες αυτές τις εβδομάδες να ξεχνάμε τον εαυτό μας, χαρούμενοι και ευγνώμονες που μπορούμε τώρα να το κάνουμε, και να κοιτάζουμε μόνο προς το Θεό. Και όταν για άλλη μία φορά, έρθει η εβδομάδα του Πάθους, μ’ ένα καινούριο τρόπο, με καινούρια απόφαση, με καινούρια παραίτηση από τον εαυτό μας θα στραφούμε και θα κοιτάζουμε το Θεό που έγινε άνθρωπος για να σωθούμε· με ευγνωμοσύνη ας θυμόμαστε μόνον Αυτόν και Εκείνος θα μας θυμηθεί για τη σωτηρία μας.

Anthony Bloom,
«Στο φως της Κρίσης του Θεού»,
Εκδόσεις "Εν πλω" 2009

Α' Κατανυκτικός Εσπερινός

Ακούστε την ομιλία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου
Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. ΚΟΣΜΑ,
κατά τον Α' Κατανυκτικό Εσπερινό,
στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής Αγρινίου

Κυριακή της Τυρινής - 14 Φεβρουαρίου 2010


Μή αποστρέψης τό πρόσωπόν σου ...

Ακούστε το Μέγα Προκείμενο
"Μή αποστρέψης τό πρόσωπόν σου από τού παιδός σου ... "

Ψάλλει ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. ΚΟΣΜΑΣ

Ο Εσπερινός της Συγγνώμης

Με τον εσπερινό της συγγνώμης, που τελείται το εσπέρας της Κυριακής της Τυρινής, η Εκκλησία του Χριστού μας ανοίγει την Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Η κατανυκτική αυτή περίοδος μετανοίας προσφέρεται ως τρόπος ζωής. Τρόπος ζωής που θα φέρει την συγχώρηση από τον Θεο, αλλά και από τούς άλλους αδελφούς μας. Και είναι πολύ χαρακτηριστικό αυτό που έχει γραφεί: "το συγ-χωρώ σημαίνει πως χωρώ μαζί με τον Θεο, μαζί με τούς συνανθρώπους μου". Με τη συγ-χώρεση δεν παίρνουμε μια απλή άφεση αμαρτιών - που είναι μια νομική αντίληψη της σωτηρίας. Αλλά με τη συγ-χώρηση με το Θεο, ο ωκεανός της θείας αγαθότητος εξαφανίζει τις ανθρώπινες αμαρτίες. Και έτσι στην πλήρη της πραγματικότητα η συγχώρηση γίνεται κοινωνία Χριστού και της Βασιλείας Αυτού.

Κατά την διάρκεια της πορείας μας ας αλληλοστηριζόμαστε στην αδυναμία μας, ας αλληλοσυγχωρούμαστε ξεχνώντας όλες τις διαφορές, ας αλληλοπροστατευόμαστε ώστε όλοι να φτάσουμε τον προορισμό μας. Αυτό που πρέπει ουσιαστικά να ζήσωμε είναι ότι ο Θεός, μας καλεί σε μια μοναδική ενότητα με τη συγγνώμη που θα προσφέρουμε ο ένας στον άλλον. Και αυτό γιατί οι χριστιανοί δεν είμαστε κάστα, αλλά ζύμη.

Ας γονατίσουμε, λοιπόν, τώρα μπροστά στην εικόνα του Χριστού και της Παναγίας, στον Επίσκοπό μας, στούς Πατέρες μας, στούς αδελφούς μας, ας τούς ζητήσουμε να μας συγχωρέσουν, έχουν τόσα πολλά να μας συγχωρέσουν. Ας συγχωρέσουμε κι ο ένας τον άλλον. Η συγχώρεση δεν αρχίζει την στιγμή που βασιλεύουν η ειρήνη, η γαλήνη και η χαρά· η συγχώρεση αρχίζει τη στιγμή που παίρνουμε στούς ώμους μας "αλλήλων τα βάρη" και το πρώτο και βαρύτερο φορτίο είναι η προσωπικότητα του άλλου, αυτό που εκείνος είναι, και όχι μόνο αυτό που κάνει ή που δεν κάνει. Αν χρειαστεί ας μεταφέρουμε τον άλλο με τον τρόπο που ο Χριστός μετέφερε το Σταυρό του, σαν τύπο βασανισμού και πόνου και θανάτου, ας μην αφήσουμε όμως με κανέναν τρόπο τον άλλο πίσω χωρίς τη συγγνώμη μας.

ΠΗΓΗ: Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος

"Η περίοδος της Αγίας Τεσσαρακοστής είναι καιρός μετανοίας"

Ποιμαντορική Εγκύκλιος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. ΚΟΣΜΑ για την έναρξη της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής


+ Κ Ο Σ Μ Α Σ
Ο ΧΑΡΙΤΙ ΘΕΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ
ΤΗΣ ΑΓΙΩΤΑΤΗΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ
ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ

ΠΡΟΣ ΤΟ ΧΡΙΣΤΕΠΩΝΥΜΟΝ ΠΛΗΡΩΜΑ
ΤΗΣ ΚΑΘ' ΗΜΑΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ


«Ψυχή μου, ψυχή μου, ανάστα, τι καθεύδεις…»

Αγαπητοί πατέρες, αδελφοί χριστιανοί

Ήλθε και πάλι η Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Χρονική περίοδος, κατανυκτική και αγιασμένη. Περίοδος κατά την οποία η Μητέρα μας Εκκλησία, αγρυπνούσα για την πνευματική πρόοδό μας, μας προσφέρει πολλές ιδιαίτερες πνευματικές στιγμές, για να καλλιεργήση και να οδηγήση στον αγιασμό και την σωτηρία τον όλο εαυτό μας.

Ιδιαιτέρως η περίοδος της Αγίας Τεσσαρακοστής είναι καιρός μετανοίας. Καιρός να γνωρίση ο καθένας μας τον εαυτό του, να γνωρίση καλώς την αμαρτωλή κατάστασί του, τον εσωτερικό του κόσμο, να συναισθανθή την αμαρτωλότητά του και να ζητήση το έλεος του Κυρίου μας δια της μετανοίας του. Οι προπαρασκευαστικές Κυριακές του Τριωδίου μας εδίδαξαν με την μετάνοια του τελώνου και του ασώτου υιού, μας υπενθύμισαν ότι μας περιμένει αδέκαστος κρίσις κατά την Δευτέρα Παρουσία, μας ετόνισαν ότι μας περιμένει Παράδεισος.

Είναι, λοιπόν, καιρός μετανοίας, καιρός πνευματικής καθάρσεως. Καιρός να τρέξουμε στο ιερό Εξομολογητήριο και δια του ιερέως πνευματικού μας να αποπλύνουμε τον ρύπο των αμαρτιών μας.

Μην ακούμε όσους με εγωισμό, με παραπληροφόρησι η αυταπάτη αρνούνται να εξομολογηθούν σε πνευματικό, και πιστεύουν ότι θα συγχωρηθούν δια της προσευχής απευθείας στον Θεό η δια της προσευχής ενώπιον εικόνων. Το δικαίωμα της συγχωρήσεως των αμαρτιών μας το έλαβαν κατ ἐντολήν του Κυρίου οι Άγιοι Απόστολοι, και δια των Αποστόλων οι διάδοχοί τους, οι Επίσκοποι, και δι αὐτῶν οι ανά τους χριστιανικούς αιώνες πνευματικοί Πατέρες.

Ούτε οι εικόνες, αλλ οὔτε και οι Άγγελοι έχουν εξουσία να συγχωρήσουν τα αμαρτήματα των ανθρώπων, παρά μόνον οι Αρχιερείς και οι Ιερείς πνευματικοί. Αυτό είναι το θέλημα του Θεού και η αγία Παράδοσι της Εκκλησίας μας.

«Λάβετε πνεύμα Άγιον· αν τινων αφήτε τας αμαρτίας, αφίενται αυτοίς, αν τινων κρατήτε, κεκράτηνται» (Ιωάν. κ’, 22-23) λέει ο Κύριος. «Αναγκαίον εξομολογείσθαι τα αμαρτήματα τοις πεπιστευμένοις την οικονομίαν των μυστηρίων του Θεού» υπογραμμίζει και ο Μ. Βασίλειος. Σφάλλουν όσοι δεν δέχονται να πλησιάσουν στον πνευματικό, σφάλλουν και όσοι αναβάλλουν την εξομολόγησί τους η την μεταθέτουν για την γεροντική ηλικία τους. Που το ξέρουν; Θα φθάσουν στην γεροντική ηλικία η θα φύγουν αμετανόητοι και κολασμένοι;

Αγαπητοί, τώρα που αρχίζει η Μ. Τεσσαρακοστή, ως πνευματικός Πατέρας που σας αγαπά, σας ικετεύω ολόψυχα, τρέξατε όλοι στον πνευματικό Πατέρα. Όχι αργότερα η την Μ. Εβδομάδα. Τότε οι πνευματικοί είναι κατ ἐξοχήν απασχολημένοι με τις ακολουθίες, κουρασμένοι, και δεν μπορούν να σας βοηθήσουν όπως πρέπει…

Ο Κύριός μας, με ανοικτά τα ματωμένα Του χέρια, περιμένει όλους, Κληρικούς και λαϊκούς, να εξομολογηθούμε, να λευκάνουμε την ψυχή μας, να ζήσουμε την ειρήνη, την γαλήνη, την ευτυχία που ζη ο αγωνιζόμενος άνθρωπος του Θεού, ο καθαρός τη καρδία, να ενωθούμε αξίως με το πανάγιο Σώμα και Αίμα του Χριστού μας, να ζήσουμε άγιο Πάσχα.

Με ανοιχτά χέρια μας περιμένει και ο πνευματικός. Όλους μας. Ας μη εισέλθουμε στην Αγ. Τεσσαρακοστή με κοσμικότητες, με καρναβαλικές - ειδωλολατρικές εκδηλώσεις και φθοροποιές συνήθειες.

Ας εισέλθουμε με την αγία απόφασι να βιώσουμε ειλικρινά την αληθινή μετάνοια, την ειλικρινή εξομολόγησι, την πνευματική, αγωνιστική πορεία μέσα στο στάδιο των αρετών, την ανακαίνισι, την μεταμόρφωσί μας.

Μόνον έτσι θα ζήσουμε ζωή ειρηνική και αληθινής χαράς, μόνο έτσι θα καλλιεργηθούμε ως κοινωνία και θα γίνουμε άξιοι της σωτηρίας. Σας το εύχομαι με όλη την αρχιερατική καρδιά.

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

+ Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΚΟΣΜΑΣ

Η Κυριακή της Τυρινής

Η τέταρτη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στην εκδίωξη των πρωτοπλάστων από τον παράδεισο της τρυφής. Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από το Θεό ως το τελειότερο και εκλεκτότερο δημιούργημα του Θεού, ως «εικόνα και καθ' ομοίωσις» αυτού ( Γέν.1,26). Πλάστηκε να ζει αιώνια μέσα στη χάρη και τις ευλογίες του Θεού, ατέρμονο βίο άπαυστης ευδαιμονίας. Αυτή τη σημασία έχει η βιβλική διήγηση περί του κήπου της Εδέμ. Ο άνθρωπος έκαμε κακή χρήση της ελεύθερης βούλησής του και προτίμησε το κακό. Ο αρχέκακος διάβολος τον παρέσυρε στην πτώση και την καταστροφή. Αυτό του στέρησε τον παράδεισο, δηλαδή την αέναη και ζωοποιό παρουσία του Θεού και την κοινωνία των ακένωτων ευλογιών Του.

Μέγα χάσμα ανοίχτηκε ανάμεσά τους (Εφ.2,13). Η αγία Γραφή αναφέρει συμβολικά πως οι πρωτόπλαστοι διώχτηκαν από τον κήπο της Εδέμ και δύο αγγελικά όντα τάχθηκαν να φυλάγουν με πύρινες ρομφαίες την πύλη του, για να μην μπορούν να την παραβιάσουν αυτοί. Το ατέλειωτο δράμα του ανθρωπίνου γένους άρχισε!

Ο Αδάμ και η Εύα τότε κάθισαν απέναντι από τον κήπο της τρυφής και θρηνούσαν για το κακό που τους βρήκε. Αναλογίζονταν την πρότερη ευδαιμονία τους, την σύγκριναν με την τωρινή δυστυχία τους, προέβλεπαν το μέλλον ζοφερό και γι' αυτό έκλαιγαν γοερά. Τα καυτά τους δάκρυα πότιζαν την άνυδρη γη και οι σπαραχτικές κραυγές τους έσπαζαν την ηρεμία της έξω του παραδείσου ερήμου.

Όμως δυστυχώς ο θρήνος των πρωτοπλάστων δεν ήταν αποτέλεσμα μεταμέλειας για την ανυπακοή και την ανταρσία τους κατά του Θεού. Δεν ήταν πράξη μετάνοιας και αίτημα συγνώμης προς το Θεό, αλλά ωφελιμιστικός σπαραγμός. Δε θρηνούσαν για τη χαμένη αθωότητα και αγιότητα, αλλά για τη χαμένη υλική ευμάρεια του παραδείσου. Ούτε ένας λόγος μετάνοιας δεν ακούστηκε από τα χείλη τους! Οι Πατέρες της Εκκλησίας μας λένε πως αν εκείνη την τραγική στιγμή οι προπάτορές μας μετανοούσαν ειλικρινά και ζητούσαν ταπεινά συγνώμη από τον απόλυτα φιλάνθρωπο Θεό, θα είχαν αποκατασταθεί στην πρότερη της πτώσεως κατάστασή τους.

Η ενθύμηση του αδαμιαίου θρήνου αυτή την ημέρα υπήρξε επιβεβλημένη από την Εκκλησία μας. Από την επόμενη ημέρα αρχίζει η αυστηρή νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και ο σκληρός αγώνας κατά των ψυχοκτόνων παθών μας. Οι προπάτορές μας αποτελούν πολύ καλό παράδειγμα συνετισμού μας. Η λαιμαργία τους, να φάνε από τον καρπό του απαγορευμένου δένδρου της Εδέμ, τους οδήγησε στην απώλεια. Η πολύμορφη νηστεία η δική μας και η άσκηση των αρετών, μας φέρνει στην ουρανοδρόμο πορεία για να συναντήσουμε ξανά το Θεό. Ο θρήνος ο δικός μας δεν είναι (δεν θα πρέπει να είναι) ωφελιμιστικός, όπως των πρωτοπλάστων, αλλά οντολογική συντριβή και μετάνοια για την αμαρτωλότητά μας. Είναι το μόνο αντίδοτο για την ύβρη μας απέναντι στο Θεό και ο μόνος τρόπος της σωτηρίας μας.

Η Εδέμ βρίσκεται δίπλα μας κλεισμένη. Ο φιλάνθρωπος Θεός μας έδωσε το κλειδί να ανοίξουμε τη θύρα και να εισέλθουμε. Το κλειδί αυτό είναι η ειλικρινής μετάνοιά μας. Ας είναι ζωντανό παράδειγμά μας ο μετανοών συσταυρούμενος με τον Κύριο ληστής, ο οποίος σύμφωνα με το θαυμάσιο επίγραμμα της υμνολογίας της Μ. Παρασκευής, άνοιξε τον παράδεισο «βαλών κλείδα το μνήσθητί μου».

ΠΗΓΗ: Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος

Σάββατο 13 Φεβρουαρίου 2010

Ποιμαντορική Εγκύκλιος για τις Καρναβαλικές Εκδηλώσεις *

Αγαπητοί μου Χριστιανοί,

Ως πνευματικός πατέρας που αγωνιά για τον πνευματικό καταρτισμό, τον αγιασμό και τη σωτηρία σας, απευθύνομαι σε όλους σας σήμερα με πόνο και αγωνία, αλλά και με αγάπη Χριστού και παρακαλώ να δεχθήτε την πατρική μου φωνή και προτροπή.

Διερχόμαστε και ζούμε το κατανυκτικό Τριώδιο. Το Τριώδιο είναι η αγιωτέρα χρονική περίοδος του λειτουργικού μας έτους.

Είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί, πιστεύουμε στον Τριαδικό μας Θεό και ποθούμε τον προσωπικό μας αγιασμό και τη σωτηρία μας. Γνωρίζουμε επομένως, και δεχόμαστε ότι Τριώδιο σημαίνει μετάνοια και αγιασμός ψυχών και σωμάτων.

Η Εκκλησία μας, ιδιαιτέρως αυτές τις κατανυκτικές ημέρες, μας καλεί με τα χαριτόβρυτα και αγιαστικά μέσα που μας προσφέρει, να προετοιμασθούμε ψυχικά, για να ζήσουμε επάξια τα σεπτά πάθη του Κυρίου μας και την ένδοξο Ανάστασί Του.

Μαζί με τον Κύριό μας οφείλουμε και εμείς να συσταυρωθούμε, να συσταυρώσουμε και να νεκρώσουμε τα αμαρτωλά μας πάθη, γιατί μόνον έτσι θα αναστηθούμε από τα μνήματα της αμαρτίας, η οποία ανέβασε το Χριστό μας στο Σταυρό.

Το διεκήρυξε αυτό οκτώ αιώνες προ Χριστού ο Προφήτης Ησαΐας λέγοντας: «ούτος τας αμαρτίας ημών φέρει και περί ημών οδυνάται» (Ησ. 53, 4).

Σήμερα ζούμε την Κυριακή της Τυρινής, θυμόμαστε την έξοξο των πρωτοπλάστων από τον επίγειο Παράδεισο και συνειδητοποιούμε περισσότερο, πόσο εντονώτερα πρέπει να αγωνισθούμε την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, η οποία αρχίζει από αύριο Καθαρά Δευτέρα, για να μη χάσουμε και εμείς τον ουράνιο Παράδεισο.

Ενώ όμως, αυτά θέλει ο Σταυρωθείς Θεός μας, η μητέρα μας Εκκλησία και η σωτηρία μας, άλλα θέλει και ενεργεί ο ανθρωποκτόνος διάβολος και τα όργανά του. Για να μας αποπροσανατολίσουν, για να μας απομακρύνουν από το πνεύμα και τη ζωή του Τριωδίου, μας προσφέρουν το Αντιτριώδιο.

Πνευματική ζωή ζητάει ο Θεός;

Φιλόυλη, φιλήδονη, ειδωλολατρική, σατανοκίνητη, κτηνώδη ζωή υποδεικνύει και προσφέρει ο διάβολος.

Με τους δικούς του δούλους ετοιμάζει, οργανώνει και παρουσιάζει τις καρναβαλικές εκδηλώσεις, οι οποίες ιδιαιτέρως αυτές τις πνευματικές ημέρες, επαναφέρουν ανάμεσα στους βαπτισμένους και μυρωμένους Ορθοδόξους Χριστιανούς, τις ειδωλολατρικές τελετές και λατρείες των ψευτοθεών-δαιμόνων και παρακινούν ψυχές αθάνατες και μάλιστα νέους και νέες, να τις παρακολουθήσουν, να τις ζήσουν, να συμμετάσχουν σε αυτές.

Η ειδωλολατρεία και η δαιμονολατρεία βασίλευαν προ Χριστού. Τα πάθη των ανθρώπων ήταν θεοποιημένα. Οι ψευτοθεοι-δαιμόνια ζητούσαν από τους ανθρώπους να υπακούσουν και να μιμηθούν τα κτηνώδη θελήματά τους. Ο Βάκχος τη μέθη του, η Αφροδίτη την ακολασία της, ο Δίας τις μοιχείες του. Αυτά τα πάθη καλλιεργούσαν οι λατρείες τους. Για παράδειγμα, όταν εώρταζε ο Βάκχος, οι εορταστές έκαναν πομπή, ξεκινούσαν από το ναό του Βάκχου, φορούσαν προσωπίδες, μάσκες, κρατούσαν αισχρά σύμβολα, αναμειγνυόταν άνδρες και γυναίκες, εκραύγαζαν βωμολοχίες, τραγουδούσαν όλα τα αήθη τραγούδια, εχόρευαν, μεθούσαν, ασχημονούσαν.

Τα ίδια δεν κάνουν και σήμερα όσοι συμμετέχουν η παρακολουθούν τις καρναβαλικές εκδηλώσεις;

Μεταμφιέζονται, φορούν μάσκες, φορούν και σατανικές ακόμη ενδυμασίες στα παιδιά τους, αισχρολογούν, βωμολοχούν, χορεύουν φιλήδονους και σαρκολατρικούς χορούς, ασχημονούν καλυπτόμενοι από τις μάσκες τους, μεθούν, οργανώνουν καρναβαλικές παρελάσεις και διακωμωδούν χωρίς εντροπή και φόβο Θεού ιδανικά, ιερά και όσια της πίστεως, υβρίζουν ακόμη και αυτή την ιερωσύνη.

Ως Επίσκοπος και πνευματικός πατέρας, σας ερωτώ εσάς που πιστεύετε και αγαπάτε το Χριστό μας και την αμώμητη Ορθοδοξία μας.

Ποιά σχέσι έχουν όλα αυτά με την κατάνυξι και την ιερότητα, το σκοπό και τη ζωή του Τριωδίου, αλλά και με τη ζωή του συνειδητού Χριστιανού;

Αλήθεια, «τις συμφώνησις Χριστού προς Βελίαλ; Τις κοινωνία φωτί προς σκότος; Τις συγκατάθεσις ναώ Θεού μετά ειδώλων; Ημείς εσμέν ναός Θεού ζώντος» (Β’ Κορ. στ ,15-16).

Η μία, αγία, καθολική και Αποστολική Εκκλησία μας στηριζόμενη στον αδιάψευστο λόγο της Αγ. Γραφής, στους κανόνας των Οικουμενικών Συνόδων και τη φωνή των αγίων Πατέρων, όπως του Αγ. Βασιλείου και του Ιερού Χρυσοστόμου, απορρίπτει και καταδικάζει αυτές τις καρναβαλικές εκδηλώσεις πάντοτε, ιδιαιτέρως αυτές τις άγιες ημέρες.

Αποκόπτει μάλιστα τους Χριστιανούς από το μυστικό σώμα της Εκκλησίας, εάν συμμετέχουν σε αυτές, δεν μετανοήσουν και δεν απομακρυνθούν απ’ αυτές.

Ένας απόστολος του Χριστού μας, ο άγιος Τιμόθεος, Επίσκοπος Εφέσου, με μαρτυρικό θάνατο έχυσε το αίμα του, ελέγχοντας τις τότε ανάλογες ειδωλολατρικές τελετές.

Αγαπητοί, σήμερα Κυριακή της Τυρινής προκαλούν οι καρναβαλικές εκδηλώσεις. Εμείς τι θα κάνουμε;

Κατόπιν όλων αυτών, θα συμμετάσχουμε, θα παρακολουθήσουμε, θα θαυμάσουμε, θα χειροκροτήσουμε τα έργα της ειδωλολατρείας και της αποστασίας; Θέλουμε το Χριστό η το διάβολο;

Ας διαλέξουμε. Το βλέπουμε. Ζώντας την αποστασία από το Χριστό μας, ζώντας το θέλημα του χωρίς Θεό κόσμου, οδηγούμαστε σε κοινωνία ζούγκλας, οδηγούμαστε σε χάος.

Σήμερα, ας αναδειχθούμε γνήσιοι ηρωϊκοί Χριστιανοί. Μη παίζουμε με τη σωτηρία μας. «Αποθώμεθα τα έργα του σκότους και ενδυσώμεθα τα όπλα του φωτός…μη κώμαις και μέθαις, μη κοίταις και ασελγείαις, μη έριδι και ζήλω» (Ρωμ. ιγ’,12-13).

Αγαπητοί μου, μείνετε ξένοι απ’αυτές και ελάτε στην γλυκειά κατάνυξι των ιερών ακολουθιών.

Ελάτε σήμερα, στον κατανυκτικό εσπερινό για να αρχίσητε άγια την Μ. Τεσσαρακοστή.

Πιστεύω και προσεύχομαι όλοι να νικήσουμε και να απομακρυνθούμε από τις καρναβαλικές εκδηλώσεις. Έτσι, θα εισέλθουμε στο πνευματικό στάδιο της Μ. Τεσσαρακοστής και θα νικήσουμε.

Ολόψυχα εύχομαι για όλους τη Νίκη.



* Την Ποιμαντορική αυτή Εγκύκλιο είχε αποστείλει ο Σεβασμιώτατος και αναγνώσθηκε στους Ιερούς Ναούς την Κυριακή της Τυρινής, του περασμένου έτους (1η Μαρτίου 2009).

Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2010

Ιερατική Σύναξη Φεβρουαρίου

Την καθιερωμένη, μηνιαία, ιερατική σύναξη πραγματοποίησε σήμερα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. ΚΟΣΜΑΣ. Η σύναξη που ήταν κοινή για όλες τις αρχιερατικές περιφέρειες, πραγματοποιήθηκε στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής Αγρινίου.

Κατά την έναρξη, ο Σεβασμιώτατος, αναφέρθηκε στο πρόσωπο του μακαριστού προκατόχου του κυρού ΘΕΟΚΛΗΤΟΥ, καθότι σήμερα συμπληρώθηκαν τρία χρόνια από την κοίμηση του. Στη συνέχεια τέλεσε τρισάγιο στη μνήμη του και προέτρεψε τους ιερείς να τελέσουν μνημόσυνο υπέρ αναπαύσεως της μακαρίας ψυχής του, μεθαύριο, Κυριακή της Τυρινής σε όλους τους Ιερούς Ναούς.

Κατόπιν ο πανοσιολογιώτατος αρχιμ. Αυγουστίνος Ανδριτσόπουλος, ιεροκήρυξ και καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Μυρτιάς εισηγήθηκε το θέμα του: «Η παναίρεσις του Οικουμενισμού». Ακολούθησε ευρεία συζήτηση, την οποία έκλεισε ο Σεβασμιώτατος, ευχόμενος στους ιερείς και για την έναρξη της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.



Αποφάσεις της τέταρτης συνεδρίας της Δ.Ι.Σ.

Συνήλθε σήμερα Παρασκευή, 12 Φεβρουαρίου 2010, στην τέταρτη Συνεδρία Της η Διαρκής Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, υπό την Προεδρία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου.

Κατά την σημερινή Συνεδρία:

Ο Μακαριώτατος Πρόεδρος ενημέρωσε τα μέλη της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου για την ψήφιση από την Ολομέλεια της Βουλής της διχοτομήσεως της Μητροπόλεως Αττικής σε δύο νέες Μητροπόλεις, Ιλίου, Πετρουπόλεως και Αχαρνών και Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού.

Στη συνέχεια, ανεγνώσθη το από 11ης Ιανουαρίου 2010 Πατριαρχικό Γράμμα περί της εκκλήτου προσφυγής του καθαιρεθέντος τέως Μητροπολίτου Αττικής Παντελεήμονος.

Κατόπιν συζητήσεως ομοφώνως αποφασίσθηκε:

α. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος αποδέχεται, όπως άλλωστε έχει αποφασισθεί και από την Ιεραρχία, στο σύνολό τους τον Πατριαρχικό Τόμο του 1850 και την Πατριαρχική Πράξη του 1928, και οπωσδήποτε την διάταξη του 6ου όρου της Πατριαρχικής Πράξεως περί της Εκκλήτου Προσφυγής στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, όπως προβλέπεται και από το άρθρο 44 του Νόμου 590/1977 «Περί Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Ελλάδος».

β. Το συγκεκριμένο όμως θέμα είναι μια ειδική περίπτωση, διότι το άρθρο 160 του Νόμου 5383/1932 «Περί Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων και της προ αυτών διαδικασίας» δεν προβλέπει την δυνατότητα επανεξέτασης του θέματος από το Δευτεροβάθμιο δι’ Αρχιερείς Συνοδικό Δικαστήριο.

γ. Ήδη η Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος κατά την τακτική Συνεδρίασή Της, του παρελθόντος Οκτωβρίου 2009, απεδέχθη ομοφώνως την εισήγηση του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου κ. Προκοπίου, με θέμα «Ο περί Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων Νόμος», και συγκρότησε Επιτροπή εξ Αρχιερέων και Ειδικών για την μελέτη τροποποιήσεως τμημάτων του υφισταμένου Νόμου ή την κατάρτιση νέου σχεδίου Νόμου.

δ. Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος συγκαλεί Έκτακτη Συνεδρίαση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος για τις 23, 24 και 25 Φεβρουαρίου 2010, με σκοπό την πλήρωση των Ιερών Μητροπόλεων Λαγκαδά, Ιλίου και Κηφισίας, για την άμεση και καλύτερη διαποίμανσή του πιστού Λαού των περιοχών αυτών, καθώς και πλήρωση κενής θέσεως Βοηθού Επισκόπου στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών.

Επιπλέον στην παρούσα σύγκληση θα συζητηθούν και τα θέματα που δεν συζητήθηκαν κατά την Τακτική Ιεραρχία του Οκτωβρίου 2009.

Επίσης αποφασίσθηκε να ανατεθεί στην Συνοδική Επιτροπή επί των Δογματικών και Νομοκανονικών Ζητημάτων η μελέτη και η υποβολή προτάσεως περί του τρόπου εκλογής νέων Αρχιερέων.

Τέλος ο Μακαριώτατος Πρόεδρος ενημέρωσε την Διαρκή Ιερά Σύνοδο για την αποσταλείσα ανθρωπιστική βοήθεια στην σεισμόπληκτη Αϊτή, η οποία έγινε με πρωτοβουλία της Μ.Κ.Ο. «Αλληλεγγύη» και ότι θα αποσταλεί και νέα βοήθεια προ των εορτών του Πάσχα. Επίσης εξετάζεται η πρόταση για την ανέγερση δύο κατοικιών φιλοξενίας – Ορφανοτροφείων, στην πληγείσα πρωτεύουσα της Αϊτής. Με τη βοήθεια της Εκκλησίας της Ελλάδος και τη μέριμνα του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Μεξικού κ. Αθηναγόρα, ήδη έχει δημιουργηθεί καταυλισμός 500 σκηνών, ο οποίος φιλοξενεί 3.000 πρόσωπα που σιτίζονται με την μέριμνα της Μητροπόλεως Μεξικού και την συνδρομή της Εκκλησίας μας.

Εκ του Γραφείου Τύπου της Ιεράς Συνόδου

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Μητροπολίτης Αιτωλίας και Ακαρνανίας

Θεόκλητος Αβραντινής - Ο Άξιος Επίσκοπος

Τρία χρόνια από την κοίμησή του




Στις 12 Φεβρουαρίου 2010 συμπληρώνονται τρία χρόνια από την κοίμηση του Μακαριστού Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κυρού Θεοκλήτου Αβραντινή.

Με αφορμή την επέτειο αυτή, δημοσιεύουμε στη συνέχεια, ένα μικρό αφιέρωμα στο πρόσωπο του μακαριστού Μητροπολίτου που για περισσότερα από 40 χρόνια ποίμανε την Ιερά Μητρόπολη Αιτωλίας και Ακαρνανίας.

Τα κείμενα του αφιερώματος είναι παρμένα από το 1ο τεύχος του Περιοδικού «ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ», η κυκλοφορία του οποίου είχε συμπέσει με τον θάνατο του αειμνήστου Μητροπολίτου και στον οποίο είχε αφιερωθεί το τεύχος.

Τα βίντεο προέρχονται από τον ψηφιακό δίσκο (DVD) που κυκλοφόρησε η Ιερά Μητρόπολη το 2009, με τίτλο «ΕΥΛΑΒΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ».