ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΑ ΜΕΤΟΧΙΑ ΣΤΗΝ ΓΑΛΛΙΑ *

Η επίδραση της Θείας Χάριτος στη Δύση

Η παρουσία Ορθοδόξων Μοναστηριών στην παραδοσιακά Καθολική χώρα της Γαλλίας φαντάζει κάπως παράξενα. Και όμως! Η χάρις του Θεού προκαλεί πάντοτε εκπλήξεις με τις φιλάνθρωπες εκδηλώσεις της, εκεί όπου ο ανθρώπινος παράγων μένει ανενέργητος. Από μόνη της κάνει Ιεραποστολή, για να δείξει, ότι ο Θεός «θέλει πάντας ανθρώπους σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν».

Βέβαια η παρουσία της Ορθοδοξίας στη Γαλλία δεν είναι τόσο νέα, όχι όμως και τόσο παλαιά. Βασικά δύο ταυτόχρονα ιστορικές συγκυρίες, η Ρωσική επανάστασις του 1917 και η μικρασιατική καταστροφή του 1922, ανάγκασαν πολλούς πρόσφυγες Ορθοδόξους να καταφύγουν και στην Γαλλία. Και η μεν ελληνική παρουσία δεν διακρίθηκε για την ιεραποστολική της δραστηριότητα, αφού ο κύριος όγκος των προσφύγων ήσαν απλοί Μικρασιάτες, η ρωσσική όμως ομάδα, οι λεγόμενοι «εμιγκρέδες», αποτελούνταν από μέλη της υψηλής ρωσικής κοινωνίας που οργανώθηκε καλλίτερα εκκλησιαστικά παρά την μεγάλη φτώχεια που επικρατούσε στις τάξεις της. Η ίδρυσις μάλιστα της Ορθοδόξου Θεολογικής Σχολής του Αγίου Σεργίου στο Παρίσι, που στελεχώθηκε με διακεκριμένους καθηγητάς υψηλής πνευματικής παιδείας, συνετέλεσε να προσεγγίσουν και γνωρίσουν την Ορθοδοξία καλόπιστοι Γάλλοι.

Μεταξύ αυτών υπήρξε και ο σιστερσιανός ιερομόναχος από την Μονή Μπελλφονταίν της ΒΔ Γαλλίας π. Πλακίδας Ντεσέϊγ (Deseille), γόνος παλαιάς παραδοσιακής γαλλικής οικογενείας και με λιπαρά εκκλησιαστική και εγκυκλοπαιδική μόρφωσι και σπουδές, ιδίως στην Πατρολογία. Συμβάλλοντας στην θεολογική ανανέωσι στην Καθολική Εκκλησία γύρω στα 1960, προσήγγισε τους καθηγητάς του Αγίου Σεργίου και σταδιακά έφθασε στο σημείο να ανακαλύψει την αληθινή Εκκλησία στην Ορθοδοξία.

Αρχικά με άλλους συμμοναστές του, τον π. Ηλία και τον π. Σεραφείμ, αποχωρίσθηκαν από το μοναστήρι τους και δημιούργησαν μια νέα μοναστική κοινότητα στην Κεντρική Γαλλία, τηρώντας μεν το Ορθόδοξο τυπικό των ακολουθιών, παραμένοντας ωστόσο στην Καθολική Εκκλησία. Αισθανόμενοι ωστόσο ότι το σχήμα αυτό δεν ήταν το σωστό, μετά από συνάντησι με τον Καθηγούμενο της Σιμωνόπετρας Γέροντα Αιμιλιανό και την πνευματική του βοήθεια και συμπαράστασι, οι πρώτοι τρεις πατέρες έγιναν δεκτοί στην Εκκλησία το 1977, με την προοπτική παραμονής τους στο Άγιον Όρος. Κατόπιν πολλής σκέψεως και προσευχής, ο Γέροντας Αιμιλανός έκρινε ότι θα ήτο συμφερώτερο να επιστρέψουν στον φυσικό τους χώρο και να ιδρύσουν ένα μοναστήρι στην Γαλλία, όπου θα μπορούσαν να βοηθήσουν άλλους ομοεθνείς τους, που έψαχναν για την Ορθοδοξία.

Αφού έλαβαν το μοναχικό σχήμα και την χειροτονία τους στο Άγιον Όρος εγκαταστάθηκαν μετά από πολλές περιπέτειες στην ΝΔ Γαλλία, στις υπώρειες των Γαλλικών Άλπεων σε μία ειδυλλιακή κοιλάδα, πλην όμως με υποτυπώδεις συνθήκες διαβιώσεως, αφού μετεσκεύασαν μόνοι τους ένα παλαιό εγκαταλελειμμένο μύλο και ίδρυσαν το πρώτο εκκλησάκι του Μεγάλου Αντωνίου και την πρώτη μοναστική κοινότητα με επί κεφαλής τον Γέροντα Πλακίδα.

Αμέσως η παρουσία τους έγινε ευρύτατα γνωστή και προσείλκυσε το ενδιαφέρον του κόσμου. Παράλληλα ενδιαφέρθηκαν και καθολικές μοναχές, οι οποίες θέλησαν να μεταστραφούν στην Ορθοδοξία. Έτσι σε ένα ερειπωμένο σπίτι σε λίγο καιρό συγκεντρώθηκαν επτά αδελφές. Εκεί οι αντίξοοες συνθήκες και οικονομικές δυσχέρειες τους δυσκόλευσαν, και γι’ αυτό μετά από χρόνια, με την υπόδειξι του Γέροντος Αιμιλιανού, βρήκαν και αγόρασαν μία εγκαταλελειμμένη αγροτική φάρμα, 220 χιλιόμετρα νοτιότερα, κοντά στην γνωστή πόλι της Αβινιόν (Avignon), όπου και μεταφέρθηκαν.

Εκεί ίδρυσαν το μοναστήρι της Αγίας Σκέπης της Θεοτόκου και τακτοποίησαν τον ναό τους μέσα σε μια παλιά κάβα κρασιού. Αλλά και εδώ η κατάστασις των κτιρίων απαιτούσε μεγάλη προσπάθεια και πολλά χρήματα, που δεν υπήρχαν, για να δημιουργηθούν οι στοιχειώδεις συνθήκες παραμονής. Ωστόσο, μέσα από μια σειρά θαυμαστών επεμβάσεων του Θεού, οι αδελφές έγιναν πολύ αγαπητές στην περιοχή και σήμερα πλέον συντελούν στην γνωριμία και προσέλευσι στην Ορθοδοξία πολλών ενδιαφερομένων Γάλλων. Ήδη αριθμούν περί τις 17 μοναχές, από επτά διαφορετικές χώρες. Η ηγουμένη, Γερόντισσα Υπατία, είναι Κυπρία, με σπουδές στην Γαλλία. Τα κύρια διακονήματα, από τα οποία συντηρούνται οι αδελφές, είναι η αμπελουργία και η βιολογική οινοποιΐα, αφού όλη η περιοχή είναι ανέκαθεν κατ’ εξοχήν αμπελουργική.

Οι ακολουθίες τελούνται σύμφωνα με το αγιορειτικό τυπικό, προσελκύοντας αρκετούς επισκέπτες που διψούν για τις πηγές της αληθείας. Οι μοναχές διακονούν με μεγάλη αφοσίωση στην μοναχική τους κλήση και με εκκλησιαστικό φρόνημα μεταδίδουν την μαρτυρία μιας παραδοσιακής μοναχικής βιοτής στα ίχνη των Πατέρων της ερήμου και μιας ειρηνικής συμβίωσης με το φυσικό περιβάλλον, εν προσευχή και παραθέσει της ζωής των στην πρόνοια του Θεού. Τον καιρό αυτόν προγραμματίζεται η ανέγερσις του Καθολικού για τις λατρευτικές ανάγκες των αδελφών, αλλά και των προσκυνητών.

Συγχρόνως, όταν οι Πατέρες είχαν αναχωρήσει από το Άγιον Όρος το 1978, ο π. Ηλίας, μέλος της πρώτης ομάδος των μεταστραφέντων στην Ορθοδοξία, ίδρυσε στην κεντρική Γαλλία, ένα γυναικείο μοναστήρι, της Μεταμορφώσεως, για νέες που ήθελαν να ασπασθούν την ισάγγελη μοναχική ζωή, σε παλαιά αγροτική φάρμα, κοντά στην πόλι Μπριβ (Brive). Εκεί ασκούνται τώρα έξι αδελφές, όλες Γαλλίδες, που συντηρούνται από κτηνοτροφικές εργασίες και δέχονται καθημερινά αρκετούς που αναζητούν την αλήθεια της Ορθοδοξίας. Γύρω τους έχει δημιουργηθεί μια ζωντανή Ορθόδοξη κοινότητα και είναι πολύ συγκινητικές οι στιγμές της θείας λατρείας, στην οποία συμμετέχουν όλοι οι πιστοί με πρώτα τα μικρά παιδιά, που δίνουν ένα χαρούμενο τόνο στις ακολουθίες. Και στα τρία Μοναστήρια, οι πιστοί μετά την Θεία Λειτουργία παρακάθονται στην κοινή τράπεζα και συμμετέχουν στις πνευματικές συνάξεις που κάνουν οι πατέρες και οι αδελφές. Έτσι δημιουργείται μια πολύ ευλογημένη οικογενειακή ατμόσφαιρα, που θα την ζηλεύαμε πράγματι οι Έλληνες.

Στο Μετόχι του Αγίου Αντωνίου, εν τω μεταξύ, η αύξησις των νέων Ορθοδόξων πιστών, έδειξε την ανάγκη ανέγερσης μεγαλυτέρου ναού. Ο π. Πλακίδας κατάφερε με πολλές θυσίες να κτίση ένα θαυμάσιο ναό σε βυζαντινό ρυθμό, αφιερωμένο στην μνήμη του αγίου Σιλουανού του Αθωνίτου, που έχει αγιογραφηθεί από ένα ζευγάρι ευλαβών Ρώσσων αγιογράφων και αποτελεί πόλο έλξεως, αλλά και κατηχήσεως, σοβαρού αριθμού επισκεπτών, αφού θεωρείται πλέον ως ένα από τα αξιοθέατα της πανέμορφης περιοχής του Βερκόρ (Vercors).

Στη συνέχεια, στο νησάκι Πορκερόλλ (Porquerolles), όπου έζησαν στον Ε´ αιώνα οι πρώτοι μοναχοί της Γαλλίας, που ακολουθούσαν την παράδοσι της ερήμου της Αιγύπτου, μεταφερμένη από τον άγιο Κασσιανό, και το οποίο ανήκει στο εθνικό πάρκο ενός συνόλου τριών άλλων νησιών, δημιουργήθηκε απρόοπτα μια τέταρτη μοναχική εστία. Απέναντι από την νότια γαλλική ακτή, κοντά στην Μασσαλία και την Υέρ (Hyères), υπήρχε στην κορυφή του νησιού ένα παλιό φρούριο, οκτώ ορόφων, από τα τέσσερα που διαθέτει το νησί, καθ’ ολοκληρία χωμένο στην γη και επονομαζόμενο της Μετανοίας, αφού είναι από παλαιά κτισμένο από Γάλλους καταδίκους.

Οι κρατικές γαλλικές αρχές, μετά από τις σχετικές γραφειοκρατικές διαδικασίες, παραχώρησαν στον π. Πλακίδα την άδεια ιδρύσεως νέου μοναστηριού, της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας, κατ’ εξοχήν προτύπου της μετανοίας, όπου εγκαταστάθηκε ως ησυχαστής ο φιλέρημος και χρυσοχέρης π. Σεραφείμ. Με μόνη την προσωπική του εργασία έχει αλλάξει την μορφή του φρουρίου και η υποδειγματική ασκητική του ζωή στην καρδιά της τουριστικής και εκκοσμικευμένης αυτής περιοχής, προκάλεσε την εκτίμησι και τον θαυμασμό των ντόπιων νησιωτών, αλλά και των αρχών, που ιδιαιτέρως τον αγαπούν και τον βοηθούν, όπως στην αγορά καμπανών και εγκατάστασι ενός αγιορειτικού κωδονοστασίου, που πρωί και απόγευμα σημαίνει κατά τον αγιορειτικό τρόπο και δημιουργεί χαρά και στους κατοίκους του νησιού, αλλά και των απέναντι οικισμών της ακτής. Ο π. Σεραφείμ έχει αγιογραφήσει θαυμάσια το εκκλησάκι της οσίας Μαρίας και δέχεται με πολλή αγάπη τους επισκέπτες που είναι πάντοτε λιγοστοί, γιατί δεν επιτρέπεται η κυκλοφορία αυτοκινήτων στο νησί και η απόστασι του μοναστηριού από το χωριό είναι αρκετά ανηφορική και κουραστική.

Αυτή είναι εν συντομία η ιστορία της δημιουργίας των τεσσάρων Ορθοδόξων μοναχικών νησίδων στην καθολική Γαλλία. Όπως καταλαβαίνει ο αναγνώστης, η ίδρυσίς των δεν απετέλεσε καρπό κάποιας ανθρωπίνης προσπαθείας, αλλά είναι αποτέλεσμα καθαρά της χάριτος του Αγίου Πνεύματος, που εκ των λίθων εξάγει τέκνα Αβραάμ.

Η χαριτωμένη παρουσία τόσο των πατέρων, όσο και των αδελφών, και η σοβαρότητα στην σκέψι και την συμπεριφορά τους, αλλά και το πρόσχαρο και φιλόξενο πρόσωπο, αποτελούν δόξα και τιμή για την οικουμενική Ορθοδοξία, αφού άλλωστε ως αγιορειτικά Μετόχια, ανήκουν στην δικαιοδοσία του σεπτού Οικουμενικού Πατριαρχείου. Οι ακολουθίες γίνονται βασικά στη γαλλική γλώσσα, με ικανοποιητική προσαρμογή της βυζαντινής μουσικής, αλλά κατά καιρούς τελούνται και στην ελληνική, για να μη ξεχασθή η πνευματική σχέσις με το Άγιον Όρος.

Από την όλη ιστορία των τεσσάρων Μοναστηριών θα μπορούσε άνετα να γραφή ένας ολόκληρος τόμος θαυμαστών ενεργειών του Θεού, που Αυτός έκαμε ο,τι έκαμε. Αλλά η παρουσία και ο ρόλος του σεβαστού γέροντος Πλακίδα ήταν και είναι καταλυτικός. Με την πνευματική του κατάρτισι, την ολοκληρωμένη προσωπικότητά του, την βαθειά παιδεία του, την εξαιρετική γνώσι της ιστορίας του Μοναχισμού, την μεγάλη του απλότητα και σοφία, την καταδεκτικότητα και την προσευχητική του εμπειρία, αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο και το κύριο όργανο στα χέρια του Φιλανθρώπου Κυρίου.

Έτσι, ο επισκέπτης των ευλογημένων αυτών Μοναστηριών, πτωχών ως προς τα υλικά εν κυριολεξία, πλουσίων όμως στα πνευματικά, αισθάνεται βαθειά την παρουσία του Θεού και την σκέπη της Κυρίας Θεοτόκου, που φρόντισε να δημιουργήσει μικρά περιβόλια Της, έξω και πολύ μακρυά από το ευλογημένο Περιβόλι Της, το Άγιον Όρος.

----------------------------------------------------
Διευθύνσεις των Μετοχίων της Σιμωνόπετρας στην Γαλλία:

Monastère Saint Antoine le Grand
Font de Laval
F 26190 SAINT-LAURENT-EN-ROYANS
Τηλ. 00 33 4 75 47 72 02
Φαξ : 00 33 4 75 47 53 68
---------------------------------
Hiéromoine Séraphim
Fort de la Repentance
ILE DE PORQUEROLLES
F 83 400 HYERES
Tηλ: 00 33 4 94 58 32 12
---------------------------------
Monastère de la Protection de la Mère de Dieu
Mas de Solan
F 30330 LA BASTIDE D'ENGRAS
Τηλ. 00 33 4 66 82 94 25
Φαξ: 00 33 4 66 82 99 08
----------------------------------
Monastère de la Transfiguration
Neguirat
F. 24120 TERRASSON
Τηλ. και Φαξ: 00 33 5 53 50 23 94


* Δημοσιεύθηκε στο αφιέρωμα «…μαθητεύσατε πάντα τα έθνη» του 9ου τεύχους του Περιοδικού «ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ».